Heimir - 01.07.1910, Side 33

HEIMIR
2 73
Dómarabókin.
Allar þjóöir eiga sínar hetjusagnir, sem myndast á meöan
þjóðlífiö er aö komast á fastan grundvöll. Þessar sagnir skj'ra
frá afreksverkum manna. er hafa leitt þjóöina á ófriöartímum,
eöa á einhvern annan hátt hafa áuniö sér lof ogaödáun almenn-
ings. Utan uin endurminningarnar um þessa menn fléttast ótal
sagnir, suinar sannar, aörar bygöar á ímyndun einni; þær ganga
fyrst munnmælum um lengri eöa skemri tíina, svo er eitthvaö af
þeiin fært í letur, þaö varöveitist en hitt gleymist meö tímanum.
Dómarabókin í Gamlatestamentinu er safn af hetjusögum,
sem ná lengst aftur í fornöld Gyöingajijóöarinnar. Aöal persórian
í hverri sögu er einhver hetja, sem á ófriðartímum geröist leiö-
togi yfir ættbálki sínum og vann sigur á óvinunum. Viöburöir-
nir, sem sögurnar skýra frá snerta aö nrestu leyti aöeins þann
ættbálk, sem söguhetjan tilheyrir, en þeir, sem síðar söfnuöu
sögunum saman hafa gert sér far um aö gefa viðburöunum' víö-
tækari þýðingu.
Hvenær sögum þessum var fyrst safnað sarnan í eina bók
veröur ekki sagt meö vissu. I sinni núverandi nrynd ber dónr-
arabókin meö sér, aö hún hefir gengiö í gegnum hendurnar á
fleirum en einurn útgefanda. Allir þessir útgefendur hafa bætt
sínum eigin skoöunum við hiö upprunalega efni, í smágreinum,
sem skotiö er inn á milli sagnanna. Sterkasti þátturinn í þess-
um viðbætum eru hinar svo nefndu deuteronomisku kenningar,
þær birtast í upphafi ogendir hverrar sögu, þar sem tekið erfiam,
hvers vegna Israel hafi verið yfirunninn af öörum þjóöum, og ein-
nig í all-löngum formála fyrir bókinni sjálfri, kap, 2, 6—3, 6.
Hugmynd deuteronomiska útgefandans er, aö í hvert sinn sem
þjóðin óhlýönaöist Jahve, guÖisínum og tilbaö aöra guöi, þá var
henni refsaö með því, að vera seld á vald einhverri nágranna-
þjóðinni, Þessari ógæfu fyldgi jafnan iörun, og þegar þjóöin