Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1916, Page 94

294
Ritsjá.
[IÐUNN
margir atburöir gerðust pá, sem á vorri tungu eru kallaðir
,sögulegir‘, það skal íuslega viðurkent. Hinsvegar teljum
vér líklegt, að margur hefði óskað, að höf. befði í smá-
leturs grein gert stuttlega grein fyrir helztu ágreiningsatrið-
um nokkurra útlendra og innlendra vísindamanna á stjórn-
arskipun lslands í fornöld; og það því lieldur sem liin
snildarlega framsetning höf. á því, sem er þar mergurinn
málsins, virðist benda á að honum sé hið ilókna og örð-
uga efni vel kunnugt.
í fyrstu köflum bókarinnar hafa nokkrar smávegis
skekkjur eða ónákvæmni slæðst inn, sem þegar helir verið
bent á af öðrum og vér hirðum því ekki að endurtaka.
Rar til má telja, er höf. á 68. bls. segir, að i öndverðu haíi
ísl. kirkjan lotið erkibiskupinum í Lundi fyrir í Brimum.
I katlanum um siðaskiftin hefðum vér kosið, að höf. hefði
vikið dálítið að fjárdrætti og yflrgangi þeirra biskupanna,
Ogmundar Pálssonar og Jóns Arasonar, svo að lesendurnir
fengi sem réttasta og glöggasta mynd af þeim. Annars er
þessi kaíli mjög ljós og skilmerkilegur. Skoðun höf. á Giss-
uri biskupi Einarssyni virðist fara nær sanni. En því er
ekki að leyna, að saga siðaskifta vorra er enn ekki nándar
nærri svo glöggrýnilega rannsökuð, sem þörf er á, og sum-
ar frásagnir af þeim ærið tortryggilegar.
Katlinn um »einveldi og einokun« (280—320) er yíir
liöfuð einkar fróðlegur og vel ritaður og ber þess merki,
að höf. helir lagt sérstaka alúð við það tímabil, eins eg
mönnum er kunnugt. Þar sem hann í niðurlagi kallans
segir, að Olafur stiftamlmaður Stepliensen hafi ekkert viljað
vita af almennu bænarskránni, þá er það að svo miklu
ieyti rétt sem hann áleil það skyldu sína sem æðsta em-
bættismanns landsins og fulltrúa stjórnarinnar að leggja
ekkert o[)inberlega til þessa máis hér á landi; en að hann
um og siðlcysis i kenslubókum sinum. Um timabilið 1241—1340 i Dan-
jnerkursögu bcfir Joh. Ottosen i Norðurlandasðgu sinni tœpar í) bls., en
þar er þó fiestalt það talið, sem mentaðir menn þurfa að vita um það
tímabil. Saga Ottosens er að dómi flcstra innlendra og útlendra sérfrœð-
inga, cr um hana hafa ritað, talin einhver liin bezta kcnslubók í ætt-
jarðarsögu, er út liefir komið á Norðurlöndum. Um 19. öklina liefir
Ottosen aítur á móti 121 bls. Um borgarastyrjaldirnar i Noregi frá 1130—
3240 hefir Jcns Raabe i Noregssögu sinni 7 bls.