Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1925, Page 10

168
Guðm. Finnbogason:
IÐUNN
sameignarinnar, þá skilja allir, að frægð eins verpur
ljóma yfir alla heildina, og sú tilfinning er ekkert tál.
Þjóðin verður fræg af börnum sínum, og þau af þjóð-
inni. Hvar sem sonur eða dóttir frægrar þjóðar kemur,
þá er frægð þjóðarinnar komin á undan og gerir bjart
og hlýtt í kringum þau. Svo mikils virði er frægðin.
Eg vildi óska, að gleði yfir vaxandi frægð mætti falla
þjóð vorri í skaut í æ ríkari mæli á komandi árum og
verða oss afl til nýrra frægðarverka. Og það er sann-
færing mín, að svo verður, ef vér þekkjum vorn vitj-
unartíma. En þar til heyrir fyrst og fremst, að vér glæð-
um en slökkvum ekki þann eldinn, sem þjóð vorri hefir
mest frægð af staðið á umliðnum öldum, en það eru
bókmentir, vísindi, listir og íþróttir. Frægðin af afreks-
verkum í þeim greinum nær jafnan víðast og varir lengst
allrar frægðar, eins og eg áður benti á. Hún hefir verið
vor eina frægð. Og meðan þjóð vor heldur áfram að
geta sér góðan orðstír fyrir mannvit og mentir, þá er
hún á framtíðarvegi. Þeir sem reyna fyrst og fremst að
spara á þessum lið þegar eitthvað herðir að, þeir breyta
móti lögmáli lífsins sjálfs, því lögmáli sem líkami vor
fylgir þegar á reynir. Því að vitið þér hvernig fer þegar
maður sveltur lengi? Það hefir verið rannsakað. Öll líf-
færin rýrna smátt og smátt, unz maðurinn er lítið annað
en skinnið og beinin — öll líffærin nema taugakerfið.
Það rýrnar svo sem ekkert. Iiin líffærin fórna sér fyrir
það, fórna sér fyrir bústað og verkfæri andans, og sanna
þar með, að lífið metur störf andans mest. Þetta lög-
mál virðist hafa verið ritað í hjarta þjóðar vorrar á um-
liðnum öldum. Hún hefir oft soltið og stundum verið
nær dauöa en lífi, en hún hefir iðkað það réttlæti, sem
til lífsins leiðir, hún hefir ekki haft magann fyrir sinn
guð og fórnað heilanum fyrir hann. Hún hefir jafnvel í