Kirkjuritið - 01.07.1937, Qupperneq 19

KirkjuritiS. Myndunarsaga Samstofna guðspj. 257
flaumur lífs í farveg komnir og mótast að föstum
lögum.
Og þessi lög þarf að rannsaka.
Uppsprettan.
Aramaiska var móðurmál Jesú, lærisveina lians og
vfirleitt alþýðunnar á Gyðingalandi um lians daga.
Að sönnu var hún ekki eina tungan, sem töluð var í
landinu. Rómverska setuliðið þar talaði að sjálfsögðu
latínu, gríska var mál stjórnarvaldanna, embættismann-
anna og mikils hluta verzlunarstéttarinnar, og hebreska
rabbíaskólarina var tunga lærðra Gyðinga. Um latínu-
kunnáttu hefir vísast alls ekki verið að ræða hjá Jesú.
Grísku hefir hann sennilega getað talað, enda var gríslc
menning útbreiddusl i Galíleu á Gyðingalandi, og mætti
ætla, að hann hafi svarað á þvi máli við réttarlialdið
frammi fyrir Pílatusi, og jafnvel mælt á gríska tungu
við kanversku konuna, sem Mark. telur hafa verið
gríska (Mark. 7, 24—30). Hebresku hefir hann vafalaust
kunnað, fyrst og fremst þá hebresku, sem bækur Gamla
testamentisins voru ritaðar á og hafði þá um hríð verið
dautt mál, og svo einnig skólahebreskuna, sem var af
henni runnin. Fyrir því eru sterk rök. Tilvilnanir Jesú
í Gamla testamentið sýna víðtæka þekkingu hans og
djúpan skilning á þvi. Hann er nefndur meistari, rahbí,
og það ekki aðeins af lærisveinum sínum (Mark. 4, 38;
9, 38 o. s. frv.) og alþýðunni (Mark. 9, 17), heldur einn-
ig af lærðu mönnunum sjálfum (Mark. 12, 32). Hann
prédikaði í samkunduhúsunum, en til þess munu lítt
liafa valist ólærðir menn. Sagan um hann tólf ára í
musterinu mun hregða réttu ljósi yfir mætur hans og
rannsókn á ritningunni þroskaár lians. Það gat vel sam-
rýmst uppeldi hans við þröng kjör og smíðar. Yel má
vera, að Jesús hafi talað skólahehresku við lærða and-
stæðinga sína, og einhverjar af deiluræðum, sem varð-
veizt hafa, hafi verið fluttar á því máli. Það er enda
17