Kirkjuritið - 01.01.1943, Side 22

Jan.-Febr.
Upplausn í verkmenningu og málfars-
menningu þjóðarinnar.
i.
Af skiljanlegum ástæöum liefur tæknikunnáttu ís-
lendinga farið fram hin síðari ár. En tæknikunnátta er
ekki verulegasti þáttur sannrar verkmenningar, lieldui
hitt, að afköst og verklag séu gerð að mælikvarða mann-
kosta. Sú verkmenning hefur lengi ríkt í íslenzku þjóð-
lifi, en er nú i hnignun.
Þegar menn í seinni tíð hafa gert samanburð á þvi,
sem var, og því, sem er í þessum efnum, hafa þeir, eins
og vert er, mjög rómað trúmennskuna í vinnubrögðuin
liðna tímans. Þó hygg ég, að vinnumenningin hafi jafn-
framt átt sér aðra og ennþá virkari orsök, sem sé þá,
að með afköstum sínum og verklagi sýndu menn mann-
gildi sitt. Þetta tók til mannorðs þeirra. Það var ekki
af húsbóndahollustunni einni saman, að kaupamaður-
inn neitaði sér um að slá þrælaslátt á sléttum velli og
skila þannig litlu verki og illu, heldur einkum af því,
að með þessu hefði hann gert sér sjálfum smán. Með því
að liafa skárana sem flesta, lengsta og breiðasta og ljá-
farið sem hreinast gerði hann sjálfum sér sæmd. Og
þannig var það um sérhvert verk til sjós og lands. Það
var skömm að vera „amlóði“ til verka. Átölulaust og
þakkarlaust að vera „hálfdrættingur“ eða miðlungsmað-
ur. Heiður að vera „fullsterkur“, þ. e. fullfær um afköst
og verklag.
Augljóst er það, hve lioll og víðtæk uppeldisáhrif voru
fólgin í þessu almenna viðhorfi til vinnunnar — þess-