Kirkjuritið - 01.04.1961, Blaðsíða 14

156
Kirkjuritið
Vér gjörum enga að dýrlingum í vorri kirkju. En eigi
mun samtíð séra Friðriks deila um það, að hann hafi verið
jafnoki þeirra, sem helgir voru kallaðir. Og í huga kristinn-
ar alþýðu mun hann taka sæti með Guðmundi góða og Þor-
láki, meistara Jóni og Hallgrími. Og það skulu menn vita,
þegar líða tekur frá og menn fara að skoða persónuna í
skuggsjá verka hennar og áhrifa, að maðurinn sjálfur var
nákunnugum sannarlegt ævintýri og aldrei fremur en undir
lokin, guðdómlegt ævintýri. Vér geymum það margir sem
dásamlega reynslu að hafa verið við dánarbeð dýrlegs manns
og fá að sjá hinn heilaga ljóma af ásjónu hans, þegar hann
þreyði í forgarði eilífðar.
Mörgum mun nú á tímum þykja barnalega að orði komizt
í Guðmundar sögu, þar sem segir, að eigi séu á öðrum lönd-
um að jafnmiklum mannfjölda fleiri heilagir menn en á Is-
landi, og halda bænir þeirra landinu uppi, en ella mundi
fyrirfarast landið, segir þar. Bamalegt? En er það samt
ekki svo um lífsverðmætin, lífefnin í menningu og mann-
félagi, að þetta byggist á þeim mönnum, er gangast undir
þá þegnskyldu við lífið, sem mannlega skoðað er miklu meiri
en þeim ber og opna þannig lífsæðar, sem aðrir njóta flest-
ir hugsunarlítið eða gera sitt til að stífla? Án endurnýj-
unar andlegra verðmæta helzt ekki menning uppi, land né
þjóð, og hnignun væri óhjákvæmileg ef á móti þeim mörgu,
sem aðeins neyta en veita ekki, kæmu ekki hinir, stórir og
smáir, sem auðga og frjóvga, trúa, elska, fórna, helgast. Orð-
in, sem ég vitnaði til úr hinni fomu helgisögu, eru lögð
útlendum mönnum í munn. Það eru tveir nútímamenn, sem
víðast og dýpst hafa orpið geisla af Islandi inn í hugi er-
lendra manna, prestarnir og vinirnir séra Jón Sveinsson og
séra Friðrik.
Víst er það, að séra Friðrik var frábær maður að upplagi,
um gáfnafar, sálarfjör, geðslag. En enginn skyldi ætla að
hann hafi sjálfkrafa, af eðlisnauðsyn, orðið það, sem hann
varð. Hann þekkti hvað það er að keppa á skeiðvellinum
og leika sjálfan sig hart, berjast trúarinnar góðu baráttu.