Kirkjuritið - 01.04.1961, Blaðsíða 37

Kirkjuritið
179
Kirkjur eru að vísu illa sóttar. Og þó að kirkjusókn sé
fjarri því að vera fullgildur mælikvarði á trúarlíf og and-
legan þroska almennings, þá ætla ég að öllum væri fyrir beztu,
að hún væri stórum almennari. Ég held að áhugamenn, bæði
í hópi presta og leikmanna, gætu þarna betur að unnið en
nú gera þeir. Hitt finn ég að vísu bezt á sjálfum mér, að
,,hægara er að kenna heilræðin en halda þau“.
Áður en ég lýk þessu spjalli, þykir mér við eiga að víkja
fáum orðum að einu helzta höfuðmáli íslenzkrar kirkju og
kristni: Endurreisn biskupsdóms á Hólum og í Skálholti.
Fyrir áttatíu árum var hafizt handa um viðreisn staðar-
ins á Hólum í Hjaltadal. Er það höfuðsómi fyrir sýslunefnd
Skagafjarðarsýslu, að hafa þar haft frumkvæði og forystu.
Staðurinn á Hólum var að vísu aldrei jafn hörmulega leik-
inn og Skálholtsstaður. Á Hólum var þó alltaf dómkirkjan,
veglegasta guðshús landsins, þótt rúin væri af skammsýnum
niönnum. En biskup er enginn á staðnum — og mætti þó
naumast minni vera metnaður okkar í dag, norðlenzkra
nianna, en hann var fyrir 850 árum.
Fyrir áttatíu árum var hafizt handa um viðreisn staðar-
Skálholtsstað — hið ytra, og mátti í sannleika ekki öllu
seinna vera. Ríkið hefur lagt milljónir króna fram í þessu
skyni. Haldin var stórkostleg Skálholtshátíð í tilefni af níu
alda afmæli biskupsstóls á staðnum. Erlendir frændur okk-
ar færa hinni nýju og veglegu kirkju dýrindis gjafir. En svo
gerast þau undur og stórmerki, að menn velta vöngum yfir
þvi árum saman, hvað gera skuli eiginlega við staðinn. Sitt-
hvað hefur verið nefnt í því sambandi: Sumarbúðir, hvíldar-
staður fyrir presta — og ég man ekki hvað og hvað. Það er
eins og menn veigri sér við að nefna hið eina, er hæfir Skál-
holtsstað: biskupssetur. Það er engu líkara en þeir, sem ráð-
in hafa, haldi að himinn og jörð forgangi, ef öllum æðstu
°g veglegustu stofnunum þjóðarinnar er ekki hrúgað saman
í Reykjavík. Eigi man ég betur en höfundur Hungurvöku
segi, að Skálholtskirkja megi með réttu kallast móðir allra