Jörð - 01.07.1944, Page 34

Jörð - 01.07.1944, Page 34
MENNINGARSTARF Jón Sigurðsson á Yztafelli: Tungan • • OLL tungumál eiga langa og merkilega sögu. Orð og talsliætiir liafa þróazt úr fáum óskýrum ópum frum- manna, til endalausrar margbreytni og hárfínnar nákvæmni. Mál nútimans eiga hundruð þúsundir orða, geta skilgreint hluti og lnigtök, allt milli himins og jarðar, ámargvíslegan hátt með nýjum og nýjum blæbrigðum; hver einstaklingur milljónaþjóða liefur sitt orðaval, sinn radd- lireim. Tungumálin breytast öld eftir öld. Hver tunga á sín vaxtarlög, sérstæð og ákveðin fyrir liana eina. Meðan þess- um lögum er hlýtt, er tungan æ liin sama þó að aldir renni og liún taki ný orð og stofna, líkl og þegar barnið vex frá vöggu til fullþroska og nemur nýja siði. En séu vaxtarlög tungunnar brotin, og hún breytist eftir annarlegum lögum eða lagabrotum, þá er samræmið rofið. Þá fer líkt og þegar ungviðið er lieft í þroska sínum; úr breytingunni verður eigi þróun heldur vanskapnaður, sem hvorki er fugl né fiskur og vantar alla fegurð eða „skvn- samlegt vit“, hentar illa orðins lisl og spaklegri hugsun. ENGIN tunga hefur orðið fyrir minni erlendum álirif- um en íslenzkan, eða hreyzt minna. Enn í dag getum við brotið orðin til mergjar, rakið þau fram í gráa forn- eskju, svo að livert barnið skilji. Ég tek til dæmis orðin i málsgreininni á undan, sem fyrst eru í stafrófsröð, orðin „l)rolið“ og „barn“. Góður kennari mundi fljótlega geta fengið börnin til að skilja, að frumliljóðið i sögninni að hrjóta gæti verið brotliljóðið sjálft, er frummaðurinn braut greinar á leið sinni um skógarþykknið. Fleiri komu á eftir fyrirliða og brutu greinar, slóð þeirra allra varð æ gleggri og nefndist „braut“. Þá mundi börnum auðskilið að „barn“ 176 JÖBÐ

x

Jörð

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Jörð
https://timarit.is/publication/467

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.