Nýjar kvöldvökur - 01.07.1933, Blaðsíða 45

FÖRUMAÐUR
139
flutningur hvers orðs virtist kosta hann
mikla áreynslu.
Ég rétti honum hendina, hann hikaði,
en rétti þó sína fram, hún var þunn og
köld, en handtakið var einlægt, þó það
væri hikandi; ég benti honum á stólinn
við eldinn og hann brosti, og ég tók eftir
að brosið fór honum vel. Þegar hann var
setztur, setti hann hendur og fætur fram
að eldinum, brosti til mín og sagði:
»Kaldur maður! Góður eldur!«
Ég gat ekki gert mér neina ákveðna
hugmynd um hverrar þjóðar gesturinn
væri. Að hann væri af fjarlægum lönd-
um kominn, þóttist ég viss um! en fyrst
um sinn vildi ég ekki spyrja um hagi
hans. Ég sá að honum mundi meiri þörf
á einhverri hressingu; að henni þeginni,
þótti mér ekki ólíklegt að hann kynni að
segja mér af ferðum sínum.
Innan lítillar stundar hafði ég hitað
fulla könnu af sterku tei. Brauð og reykt
kjöt og egg var hversdagsmatur okkar
landnemanna. Þetta bar ég á borð fyrir
gestinn og hann gerði því öllu góð skil,
en á hæverskan hátt. Þegar hann var
mettur, rétti ég honum tóbaksílátið. Þá
brosti hann og horfði á mig hinum djúpu
dökku augum. Svo stakk hann hendinni
í barm sinn og dró út ofurlitla bók —
á stærð við minnstu tegund vasabóka —
opnaði hana og tók úr henni eitt blað af
bréfvindlingapappír; á það raðaði hann
tóbakinu og með fimum og margæfðum
fingrum vafði hann saman pappírsblaðið
og tóbakið, unz það var orðið að snotr-
asta bréfvindlingi, kveikti í honum og
dró að sér langan reykjarteyg, kyngdi
honum fyrst, en blés honum síðar út um
nefið!
Ég yrti ekki á hann, lét hann reykja
eins og hann lysti. Hann reykti þrjá
vindlinga. Þegar hann kastaði síðasta
stúfnum í eldstæðið, rétti hann úr sér,
brosti og sagði: »Hér gott að vera, ég
kominn langt að, ég Pólverji, Pólland til
Ameríku, — þrjú ár. Leita að Pólverjum,
þeir hér?« Um leið og hann sagði sein-
ustu orðin, gerði hann hringsveiflu rneð
hendi, sem átti að tákna hvort nokkrir
Pólverjar byggju í grenndinni. Þegar ég
sagði honum að flokkur Pólverja byggi
um 6 til 8 mílur lengra til suðausturs,
brosti hann og sagði: »Það mitt fólk!
Gott fólk! Ég þangað á morgun!«
Við sátum uppi langt fram á kveidið;
gesturinn sagði mér sögu sína; honum
gekk það seinlega, því hann hafði lítið
vald á enskri tungu. En hann var íðinn
að leita uppi þau orð er hann kunni, og
tókst að nota þau þannig, að ég fékk
skýra mynd af þvi er á daga hans hafði
drifið; fer frásögn hans hér á eftir, þó
ekki sé hún sögð með hans eigin fram-
setningu:
Hann var ættaöur úr þeim hluta Pól-
lands, sem um langt skeið fyrir ófriðinn
mikla tilheyrði Rússum.
Þegar hann hafði aldur til, varð hann
að ynna af höndum herþjónustu í rúss-
neska hernum. Lögum samkvæmt átti
hann ekki að gegna herþjónustu nerna
vissan tíma, en Rússar kunnu ótal ráð til
að lengja dvölina, og þegar gesturinn var
búinn að þjóna í fjögur ár, var hann
ekki nær því að sleppa heldur en þegar
hann byrjaði herþjónustuna. Aðbúnaður
allur var hinn versti, að vísu mæltu lög-
in svo fyrir, að viðunandi var, en þeim
var af yfirmönnum þeirrar setuliðsdeild-
ar er gesturinn hafði tilheyrt, aldrei
fylgt. Matvæli, rúmteppi, skófatnaður og
einkennisbúningur varð allt verzlunar-
vara í höndum fyrirliða og annara em-
bættismanna keisarastjórnarinnar, og
sem hermennirnir urðu að borga fyrir,
eftir efnum og ástæðum, eða að sæta
18*