Nýjar kvöldvökur - 01.07.1933, Blaðsíða 46

140
NÝJAR KVÖLDVÖKUR
fangelsi og jafnvel Síberíuvist, ef þeir
gerðu tilraun til að rétta hlut sinn.
Þaðan sem setuliðsdeildin hafðist við,
var mjög skammt yfir landamærin, og
inn í þann hluta, er Þjóðverjum til-
heyrði. Einstöku sinnum tókst pólskum
mönnum úr liði Rússa að strjúka yfir til
Þjóðverja, og þóttust þeir þá hólpnir.
Á tímabilinu sem sögumaður minn
hafði verið í herþjónustu, höfðu ýmsir
ættingjar hans flutzt vestur um haf og
tekið sér bólfestu í Canada. Af þeim
hafði hann fátt frétt, en síðan þeir fluttu
vestur lék honum aðeins hugur á einu,
og það var að losna úr herþjónustunni,
og komast vestur um haf, en það var
auðveldara að hugsa en framkvæma.
Þegar hann hafði verið nærri hálft
fimmta ár í herþjónustu, hafði honum
tekizt að nurla saman lítilli fjárupphæð.
En fé var hið eina og fyrsta nauðsynlega
til að opna leiðina til frelsis. Það hafði
um nokkurn tíma verið á vitund hans og
fleiri Hermanna, að örskammt handan
landamæranna væri staður, þar sem þeir,
sem sluppu úr setuliði Rússa, fengu fót
og aðrar nauðsynjar, gegn gjaldi. Það
voru Þjóðverjar sem þá verzlun ráku.
Kvöld eitt síðla sumars var sögumanni
mínum skipað að halda náttvörð, og
skyldi varðstöð hans vera rétt við landa-
mærin; framundan var allþykkur skóg-
ur og áleit hann, að kæmist hann þangað
óséður, væri sér borgið.
Laust fyrir miðnætti fór að rigna og
eftir því sem lengra leið á nóttina varð
úrkoman meiri og myrkrið svartara. Þá
fannst varðmanninum, sem hafði hálft
fimmta ár af andstyggilegri herþjónustu
að baki sér, sem tími mundi til að freista
gæfunnar og leita frelsis.
Auðvitað bar hann rússneskan her-
mannabúning, en að flýja í honum vissi
hann að væri sama og að ganga í snör-
una, í honum var hann auðkenndur og
og yrði engrar undankomu auðið. Hann
tók það ráð að hann afklæddi sig, kast-
aði fötunum í vatnsgryfju ásamt byss-
unni; að svo búnu hóf hann för sína.
Hálfnakinn skreið hann í for og rign-
ingu, eins og ánamaðkur, yfir landamær-
in, og inn í skóginn; eftir að þangað kom
kraup hann áfram, hálfboginn, milli
trjánna all-langan veg, unz hann grillti
ljóstýru í skóginum. Hann þorði naumast
að stefna á hana, en réði það þó af. Þeg-
ar hann átti eftir nokkur skref að kof-
anum, sem ljósið lýsti frá, kom maður
skyndilega í veg fyrir hann og spurði:
»Hver fer þar?« Flóttamanninum varð
fátt um svör, og samstundis nálgaðist
þessi maður hann, en þegar flóttamaður-
inn sá að hinn var vopnlaus, gerðist hann
djarfari og kvaðst þurfa liðsinnis. Mað-
ur sá er ávarpað hafði flóttamanninn
skoðaði hann nú í krók og kring og
fylgdi honum síðan inn í kofann, sem
ljóstýran logaði í. Komst þá flóttamaður-
inn að því, að skálabúinn var þýzkur, og
að hann var sá, er orð hafði leikið á að
hjálpaði rússnesku hermönnunum um föt
og aðrar nauðsynjar á flótta þeirra.
Flóttamaðurinn fékk þarna fatagarma
hjá þóðverjanum og varð auðvitað að
láta fyrir þá þá litlu upphæð, er hann
hafði meðferðis. Að því búnu vísaði þjóð-
verjinn honum til vegar, og pólverjinn
hóf sína löngu pílagrímsferð til fyrir-
heitna landsins, Canada. En ferðin gekk
seint, eins og skiljanlegt er. Félausum
flóttamanni reyndust sporin mörg og
þung, en á endanum komst hann til Ham-
borgar, þaðan var helzt von að fá far
vestur yfir hafið. Með næsturn dæma-
lausri þrautseigju tókst honum að kom-
ast áfram á lélegasta þriðja farrými
vestur yfir Atlantshaf. — Fargjaldið
hafði hann unnið sér inn meðan hann
dvaldi í Hamborg. — í mestum vandræð-
um kvaðst hann hafa verið með að fá