Nýjar kvöldvökur - 01.07.1933, Blaðsíða 47

FÖRUMAÐUR
141
sér vegabréf, en þó tókst það. Þó ekki
væri það máske í alla staði óvéfengjairí-
legt, þá fleytti það honum inn í Canada
og nú var hann kominn lengst vestur í
land, og för hans senn á enda. Hann
trúði því fastlega að ættmenn hans, er
flutzt höfðu vestur, meðan hann var í
setuliði Rússa, hefðu tekið sér bólstað á
þieim slóðum, er hann var nú staddur á.
Morguninn eftir lagði gesturinn af
stað, eftir tilvísan minni. Hann kvaddi
brosandi, svo hóf hann göngu sína í suð-
vestur. Hann staðnæmdist þar, sem gat-
an hvarf inn í skóginn, tók ofan hattinn
sinn og veifaði honum til mín. Hann kall-
aði eitthvað, sem ég ekki skildi, en ég
fcmn að hann brosti.
T a t a r a r.
Eftir Jónas Rafnar.
Þegar leið að lokum miðalda, fór að
bera á nýrri þjóð hér í Norðuráifunni.
Enginn vissi, hvaðan hún var komin eða
hvar hún ætlaði að taka sér bólfestu,
enginn skildi tungumál hennar og menn
rak í rogastanz, þegar þeir komust 1
nánari kynni við þetta aðkomufólk; svo
margt einkennilegt var í fari þess, ytra
útliti og háttalagi. Þjóð þessi, sem við
köllum Tatara, er nú dreifð út um alla
Evrópu, vestui’hluta Asíu og norðurhluta
Afríku; enn fremur eru smáhópar þeirra
í Ameríku og Ástralíu. Svo er talið, að
í Evrópu muni búa allt að því ein miljón
' Tatara; býr meiri hluti þeirra i Balkan-
löndunum, tiltölulega lang-flestir í Rú-
meníu, þar sem þeir eru um 300 þúsund.
Aftur á móti eru þeir mjög fáir á Norð-
urlöndum nú orðið, og til íslands hefur
aðeins einu sinni flækzt lítill hópur
þeirra og hafði hér litla dvöl.
Tatarar hafa hlotið sitt nafnið í hverju
landi. Á dönsku heita þeir Tatere, á
þýzku Zigeuner, á ensku Gypsies, á
frönsku Egyptiens, á grísku Gyftoi o. s.
frv. Stafar nafnaglundroði þessi af því,
að enginn vissi, hvaðan þeir voru komn-
ir, og sjálfir sögðu þeir sitt í hvert skifti
um nafn sitt og uppruna; oftast kváðust
þeir vera frá Egyptalandi, en stundum
kölluðu þeir sjálfa sig Secani. —- Eftir
langar og nákvæmar rannsóknir hefur
það sannazt, að Tatarar eru komnir frá
Indlandi, enda bendir mál þeirra á náinn
skyldleika við ýmsar indverskar mál-
lýzkur. Margt bendir til þess, að þeir séu
ættaðir frá Hindukusch, nyrzt á Ind-
landi, en ekkert verður um það sagt,
hvers vegna eða hvenær þeir hafa tekið
sig upp þaðan. Þó má rekja feril þeirra
yfir Persíu og Litlu-Asíu, því að á þeim
flækingi hafa ýmis persnesk og armensk
orð slæðzt inn í tungu þeirra.
Fyrst er Tatara getið hér í Evrópu á
tólftu öld. Er þar sagt, að þeir séu af
stofni Ismaels, eigi ekkert heimili, en
flækist um og bæti katla. Árið 1322 get-
ur írskur munkur þeirra í ferðasögu
sinni. Kveðst hann hafa hitt þá á Krítey,
séu þeir af Kams ætt, haldi aldrei kyrru
fyrir á sama stað lengur en mánaðar
tíma og búi í tjöldum. Um þetta leyLi
voru þeir áreiðanlega á víð og dreif um
allan Balkanskaga og þó sérstaklega í
grískum hafnarbæjum og Rúmeníu. Fara
fremur litlar sögur af þeim á 13. og 14.
öld, en í byrjun 15. aldar greip ferða-
fýsnin þá fyrir alvöru, svo að þeir
dreifðust á tiltölulega skömmum tíma
um alla álfuna. Árið 1417 tók fjöldi
þeii’ra sig upp úr Dónár-löndunum neðri
og fór í hópum inn yfir Ungverjaland og
Austurríki. Voru allt að því 300 manns
í hverjum hóp og fyrir þeim foringi, sem
kallaður var hertogi, greifi eða jafnvel
konungur. Vöktu Tatarar alstaðar hina