Sjómannadagsblaðið - 03.06.1951, Page 54

allir á ringulreið og voru aðeins litlar leifar af
þeim að finna. Þar fundust nokkur borð með út-
skornum hestshausum á og áttu auðsjáanlega tvö
og tvö saman. Borð þessi hafa verið notuð tjald-
inu til stuðnings. í framrúmi skipsins fundust
leifar 5 rúma, sum voru ekki, þótt frá víkingatíð
væru, ósvipuð rúmum á vorum tímum. Ennfremur
fundust þarna ketill úr bronsi, ketilkrókur úr
járni, nokkur skurðar- eða höggborð, tréföt, litlir
askar, trédiskar og sleði. í grafhýsinu fundust
leifar af silkiefni með gullþráðum, ennfremur
dökkt ullarefni og leðurpyngja. — Haugsetning
Ólafs konungs Geirstaðaálfs er talin hafa átt
sér stað á árunum 860—870 eftir Krist.
Sumarið 1903 fannst við Ásuberg á Vestfold í
híoregi, einnig vestan Oslófjarðar, víkingaskip á
ný, og var það grafið upp árið eftir undir stjórn
norska próf. Gustafsson. Skipið, sem þótt hefur
með merkilegustu víkingaskipum, var grafið úr
haug, sem var um 40 m í þvermál og 6,5 m á dýpt.
Haugurinn hefur verið hlaðinn úr torfi. Við það
hefur skipið varðveitzt betur en ella. Og því eig-
um vér að þakka að geta kynnst meistaralega
gerðum útskurði á prýddum stöfnum, svo og
öðrum skipshlutum. Framstafn Osebergsskipsins
vissi mót suðri og var fest við stóran stein. Snið
þess var að mörgu leyti ólíkt Gauksstaðaskipinu.
Það var borðlægra, mjórra og talið vera lysti-
snekkja Ásu drottningar, og mun hún hafa
haft það til skemmtisiglinga á fjörðum inni og
með ströndum fram. Hún hefur dáið í kringum
850, og hefur þerna hennar fylgt henni sjálfviljug
í hauginn. Prófessor Brögger (norskur) telur víst,
að leifar beinagrinda þeirrar, sem fundust í graf-
hýsinu, aftan við siglu á Osbergskipinu, séu af
Ásu drottningu á Vestfold. Hún var móðir Hálf-
dánar svarta og amma Haralds hárfagra, sem varð
einvaldi í Noregi eftir Hafursfjarðarorustu 872.
Enda þótt snið eða línur skipsins séu frábrugnar
því, sem að ofan er sagt um Gauksstaðaskipið,
J)á er byggingarlagið eða stíllinn sami á báðum
(súðbyrðing). Ásubergskipið er 21,44 m langt, kjal-
arlengdin 19,80 m og breiddin miðskips 5,10 m.
Hæð Gauksstaðaskipsins miðað við neðra borð
kjalar voru 2 m, en hæðin frá vatnsborði (er skip-
ið var óhlaðið) að borðstokki 1,60 m. Á Ásubergs-
skipinu eru þessi mál 1 m og 0,85 m. Súð Gauks-
staðaskipsins voru úr 16 borðum, en úr 12 borð-
um í Ásubergsskipinu. Skipi, sem var eftirlíking
Ásubergsskipsins, var siglt úr höfn 1 Bergen 1. maí
1893, áleiðis til Ameríku. 13 jún, sama ár, sigldi
það inn í Newport á Rhode Island, þegar heims-
sýningin í Chikago stóð yfir. Meðalhraði þess var
9 fjórðungar úr sjómílu og komst stundum upp í
11. Um leið sýndi það sig, að það var miklu
fremra skipi Kólúmbusar, „Santa María“, því að
eftirlíking af því skipi lagði á sama tíma af stað
yfir hafið. Það er því eigi að efa, að Ásubergskip-
ið hefur verið bezta sjóskip til siglinga með strönd-
um fram, eins og talið hefur verið.
Grafhýsið í Ásubergskipinu var 5,5 m á lengd
og 4,5 m á breidd. Þar fundust rúmstæði, sængur,
koddar, ábreiður og annar fatnaður. Frá list-
sögulegu sjónarmiði eru hin fallegu myndateppi
sérstaklega dýrmæt, sem hafa ef til vill prýtt
veggi grafhýsisins að innan. I kistu, sem þar fannst
líka, voru lampar, skæri, sem líkjast einna helzt
garðklippum, ennfremur bandhnyklar og ýmsir
aðrir merkilegir munir. Eldhúsgögn Ásu drottn-
ingar hafa líka fylgt henni í gröfina, má þar telja
af fundnum munum: trog, ausur, handaxir, katlar,
kvarnarsteinar og steikingarpönnu. Valhnetu-
skurnar, sem fundust þar, ásamt fötu fullri af
villieplum, benda eindregið til þess, að haugför
drotningar hafi farið fram á haustdegi, þá gat þar
að líta tvo vefstóla, spjald með nýbyrjuðum spjald-
vefnaði á og að lokum hinar fagurlegu útskornu
súlur með dýrshöfðum, eins og þegar hefur verið
á minnzt.
I framhluta skipsins lá vagn með miklum út-
skurði, þrír sleðar gerðir af miklum hagleik og
var hægt að setja einn þeirra saman aftur, en
brotin voru reyndar 1068 að tölu. Ennfremur voru
í þeim hluta skipsins þrjú rúm, einn vefstóll í
viðbót, lítill stóll, tvö tjöld og auk þess heill skips-
útbúnaður, svo sem akkeri, árar, austurstrog,
tunnukvartel og landbryggja (landgöngubrú).
Nokkur fórnardýr fundust í framskipi, m. a.
fimmtán hestar, fjórir hundar og einn uxi. Út-
skurðurinn á vagninum, vagnstönginni, sleðun-
um, súlunum með dýrshöfðunum og ekki sízt hin-
um voldugu og háreistu stöfnum Ásubergskipsins,
sýnir hversu germönsk skreyting með dýraniynd-
um er listræn og auðug að þrótti og orku. Undur-
samlegt er að sjá hvernig drekarnir fléttast hver
utan um annan, og mynda reiti í samræmdri heild
á hinum útskorna vagni og hliðum sleðanna. Hin
útskorna germanska bandskreyting hefur lengi
haldizt við lýði og er að finna í stafakirkjunum
norsku og þó einkum á ýmsum útskornum heimil-
34 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ