Sjómannadagsblaðið - 01.06.1982, Blaðsíða 80

búnaði og gjöfulum miðum.
Við, sem þekkjum til þessa at-
vinnuvegar, til sjómanna og sjó-
sóknar hjá öðrum þjóðum, vitum
að íslenskir sjómenn eru með
þeim best gerðu og harðdugleg-
ustu sem finnast og eiga oft ekki
annað sameiginlegt í starfsheitinu
með erlendum sjómönnum en að
sigla saltan og votan sjó.
Þessi nefnd forsætisráðherra
sækir sem rök fyrir afnámi skatt-
fríðindanna nú, það sem lagt var
fram þeim til stuðnings fyrir nær
30 árum.
Þá eins og nú voru til sjómenn
m.a. með þeim eiginleika sem hér
er lýst, en þeir fengust ekki um
borð í togarana því kjör alls þorra
landverkafólks voru miklu betri.
Þegar gripið var til þessara fríð-
inda var svo komið íslenskri tog-
araútgerð að oft þurfti að grípa til
örþrifaráða til að fullmanna skip-
in og koma þeim úr höfn. Vissu-
lega hefur orðið breyting frá þessu
ástandi, en annað er enn til staðar
og mun því miður verða meðan
sjór er sóttur frá íslandi, en var
einnig notað sem röksemd fyrir
slíkum fríðindum frá því fyrsta að
þau voru orðuð, og kem ég að því
síðar.
Um leið og nefndin bendir
réttilega á að sumt sem þá var
notað sem rök fyrir veitingu slíkra
fríðinda er ekki lengur til staðar,
gerist hún sek um að líta framhjá
þeirri félagslegu þróun sem átt
hefur sér stað í þjóðfélaginu sl. 30
ár. Og að sjálfsögðu telur hún
enga ásæðu til að vega hvemig sú
þróun, sérstaklega sú sem stjóm-
völd hafa beitt sér fyrir, hefur
dreifst til hinna ýmsu starfsgreina.
Meðal þess sem finna má í fé-
lagslegum umbótum allra síðustu
ára eru lög um 40 stunda vinnu-
viku landverkafólks, á sama tíma
sem „lög um 84 stunda há-
marksvinnuviku togarasjó-
manna“ eru brotin „reglulega“
með vitund og vilja þeirra ráð-
78 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
herra sem eiga að halda vöku
sinni í þessum málum sem öðrum
og gæta þess að lög séu ekki brotin
á þegnunum.
Einnig má benda á lög um
starfskjör og lög um aðbúnað og
öryggi á vinnustöðum. Hafa sum
þeirra laga, sem samþykkt hafa
verið á síðustu árum á hinu fé-
lagslega sviði, sérstök ákvæði þess
efnis, að viðkomandi lög nái ekki
til sjómanna!
Það er vissara að vera viss og
fyrirbyggja hættuna í tíma.
Ekki skal þess látið ógetið að í
hlut sjómanna hafa komið félags-
legar umbætur á sama tímabili, en
þeim hefur fylgt sá böggull að
sjómenn hafa orðið að borga þær
sjálfir í nær öllum tilfellum marg-
földu verði, með þátttöku í vísi-
töluleik ríkisstjómarinnar með
lægra fiskiverði, með fjölgandi
dögum á skrapi, og í veiðibanni,
sem stafar að langmestu leyti af
offjölgun fiskiskipastólsins.
Sú fjölgun er nær alfarið háð
leyfisveitingum ráðherra og því út
í hött hjá nefnd forsætisráðherra
að ætla sjómönnum að borga þessi
„viðvik“ ráðherranna oftar en
einu sinni.
Umrædd nefnd er ekki fyrsti
aðilinn til að benda á, að það eru
margir launþegar í okkar þjóðfé-
lagi í dag, sem vegna vinnu sinnar
fara á mis við margt af því sem
tekið er af þeim gjald fyrir í sam-
eiginlegri skattheimtu, en þeir fá
ekki notið vegna atvinnu sinnar
og fjarveru, en aðrir landsmenn
hafa að sjálfsögðu full not af.
Á þetta hafa samtök sjómanna
sjálf bent, auk þeirra aðila sem í
hlut eiga. En viðkomandi at-
vinnugreinar hafa í flestum til-
fellum verið svo sterkar að þær
hafa getað bætt starfsmönnum
sínum þetta með hækkuðum
launum og eða fríðindum eins og
virkjunarverktakar. Fjármálaráð-
herra hefur gengið á undan með
góðu fordæmi í sínum samning-
um og bætt úr smáagnúum, eins og
einmanaleik og fjarvist frá fjöl-
skyldu, með allt upp í 100% álags-
greiðslu!
Hér á landi hefur átt sér stað
almenn þróun í átt aukinna frí-
stunda og lengra orlofs. Þessu
hefur fylgt aukin þátttaka ríkis og
sveitarfélaga í að gera borgurun-
um kleift að njóta sinna frístunda
á fjölbreytilegan hátt við leik,
íþróttir og nám og er kostnaður
þessu samfara greiddur úr sam-
eiginlegum sjóðum landsmanna.
Þetta er öllum landsmönnum
kunnugt og mun ég ekki tíunda
það frekar, en nefni eitt dæmi.
Nám með starfi er auðvelt að
komast í og njóta þar með svo-
kallaðrar fullorðinsfræðslu og
munu öldungadeildir mennta-
skólanna vera einna þekktastar.
Slíkt nám er sjómönnum með öllu
útilokað að njóta.
Á allra síðustu árum hefur sú
staðreynd verið viðurkennd, enda
vísindalega sönnuð, að mun erfið-
ara er að standa að störfum til sjós
en í landi. Með rannsóknum hefur
vera fundið, að þetta aukna
framlag sjómanna til vinnunnar
nemi um 25—30% fram yfir þá
sem hafa fast land undir fótum.
Ég minntist á það hér að fram-
an, að meðal þeirra atriða sem
sjómenn hafa alltaf bent á þegar
þeir hafa barist fyrir viðurkenn-
ingu stjómvalda á sérstöðu sinni,
væri vosbúð í starfi, erfið vinnu-
aðstaða, fjarveran, óhæfilega
langur óvemdaður vinnutími,
stutt og óörugg starfsæfi margra
starfshópa og mikil slysatíðni.
Ljóst er að sambærilegar slysa-
skýrslur við hinar ýmsu starfs-
greinar í landi munu ekki liggja
fyrir frá skipunum um langan
aldur. minniháttar slys eru ein-
faldlega ekki skráð auk þess sem
þar er unnið, þótt um skeinur og
kaun sé að ræða, þótt sambæri-
legur áverki yrði talinn gildi veik-
indafrídags í landi.