Eimreiðin - 01.04.1930, Síða 98

194
KjORDÆMASKIPUNlN
EIMREIÐIN
tvö kjördæmi þar sem kaupstadirnir allir og öll kauptún, sem
hafa 300 íbúa eða fleiri, séu t öðru kjördæminu, en sveitir
allar og minni þorp í hinu.
Eftir allnána athugun virðist mér sem þessi leiðin taki hin-
um öllum fram, og með því að fara hana megi vinna flesta
þá kosti, sem hinar leiðirnar hafa, en auk þess varðveita það,
sem nýtilegt er í núverandi kjördæmaskipun. Svipuð tilhögun
þessu er höfð í Noregi, og hefur gefist þar vel. Mér er ókunn-
ugt um alla nánari tilhögun kosningafyrirkomulags þar, en
ekki er ólíklegt, að þaðan mætti fá ýmislegt til fyrirmyndar,
er vel gæti gefist hér á landi. Samkvæmt manntali því, sem
Hagstofan hefur birt fyrir árið 1928 eru íbúar kaupstaða og
kauptúna, með 300 íbúa og þar yfir, samtals um 53 þúsund,
en íbúar sveitanna og smærri kauptúnanna um 52 þúsund.
Skiftist því þjóðin til helminga milli sveita og kaupstaða.
Mundi þá verða álíka margt fólk í báðum kjördæmunum.
Hagsmunir sveitanna annarsvegar og kaupstaðanna hinsvegar
eru mjög ólíkir, og því erfitt að samrýma þá í sama kjördæmi,
en með skiftingu kjördæmanna á þennan veg yrði sá árekstur
fyrirbygður. Hin sameiginlegu áhugamál allra sveita og allra
kaupstaða og kauptúna yrðu þá aðalmálin í hverjum kosn-
ingabardaga, og viðhorf flokkanna við þeim það, sem kjós-
endur hefðu á að byggja. Þingmenn mundu þá áreiðanlega
kosta meira kapps um að kynnast til hlítar hagsmuna- og
áhugamálum þess kjördæmis, sem þeir störfuðu fyrir, en þeir
gera nú, þar sem hver þeirra væri þingmaður margra kaup-
staða eða margra sveita. Eins og kunnugt er, veltur þing-
menskan nú sumstaðar oft meira á vinfengi og frændstyrk en
á stjórnmálaskoðunum kjósendanna. Fyrir þingmennina sjálfa
er þessi breyting til batnaðar. Þeirra sjóndeildarhringur víkk-
aði og þeir yrðu ekki eins háðir hverjum smá-veðrabrigðum,
sem verða kynnu á einhverjum einum stað í kjördæmi þeirra,
enda yrðu þeir þá fleiri til sóknar og varnar en nú er, meðan
kjördæmin eru lítil og fámenn.
Einhverja ókosti mun fyrirkomulag þetta sjálfsagt hafa, en
fyrir öll sker verður aldrei siglt. Er sá ókosturinn augljós-
astur, að sennilega verður ekki unt til fullnustu að fyrirbyssi3
það misræmi, sem með tímanum kemur fram við það, er
annað kjördæmið verður mun fólksfleira en hitt. Þó eru ekki
líkur til að það komi að sök í náinni framtíð, og síst ef sveit-
irnar eiga fyrir sér að blómgast og fólksstraumurinn þaðan
og til bæjanna minkar af þeim ástæðum. Eins má með upp*
bótarþingsætunum, sem síðar verður minst á, ráða nokkra
bót á þessu.
Til þess að varðveita sambandið milli þingmanna og kjós-