Eimreiðin - 01.07.1931, Blaðsíða 107

^'MREIÐIN
RITSJÁ
307
'nst °f°rsvaranlegt aö bera hana á borö í þeim búningi, sem hér
er Sert.
þr-^ lía^‘ r‘ts'ns fjallar aðallega um eindakenninguna, sérstaklega um
°un hennar seinustu áratugina. Um þetta hefur ekki veriÖ ritað mikiö
”la okkur
því,
en þó mun vera til í tímaritsgreinum, að efninu til, fiest af
sem hér er sagt frá, og sumt talsvert víðtækara.
í 3
gj.. ' Srem þessa kafla rekur maður sig strax á leiðinlegar villur og
fyisu orðalas- þar sem talað er um frumeindatöfluna. Þar stendur, að í
efnS ^ ^alli' l°ftunnar séu þau efni, sem tengst geta 1 frumeind annara
efn3 6r fyrst °9 ‘remsf ehkert sapt um það, hve mikið það sé af
er ,num> sem tengist þessari einu frumeind annara efna, en væntanlega
att v'þ eina frumeind. Hér er rétt með farið að því leyti, að ein
meind langflestra þessara efna getur aðeins tengst einni frumeind
]e ra e^na> en aldrei fleiri. En þeir, sem ekki vita betur, mundu hæg-
a skilja þetta þannig, að ein frumeind þessara efna í fyrsta dálki
nnar tengdist jafnan einni frumeind af hvaða efni sem vera skal, en
er auðvitað rangt. Bersýnileg villa er í ummælum um efnin f 4.
töflu
það
fr að Þau 9eti tengst 4 eða fleiri frumeindum annara tegunda. Ein
þessara efna getur tengt við sig 4 eindir sumra annara frum-
ke 3 6n a^ve' fleiri. Ekki er það allskostar rétt, að gildið lækki eftir að
3ð "c a^tur ^vr'r 1- dálk um 1 með hverjum dálki. Sannleikurinn er sá,
°g 010 ' ^a^‘ Se,a yfirleitt verið þrí- og fimmgild, í 6. dálki tví-
Ver^ex9'^ °9 í 7. dálki ein- og sjögild (samanlagt lægsta og hæsta gildi
raðaðr ^"a 6r el<1<' alveg nákvæmt að segja, að frumeindunum sé
e^'r þyngd og rafmagnshleðslu. Fyrst og fremst er ekki gott fyrir
anna” atta s'9 a Þv‘> hvað átt er við með „rafmagnshleðslu frumeind-
'e9uV ^‘n^irnar eru, þegar þær eru óskertar, órafmagnaðar, í venju-
ma n,sl!'ln‘nS' þess orðs. Rétta röðin kemur fram, ef miðað er við raf-
kja 6ÖSlu ^vumeindarkjarnans eða við tölu rafeindanna, sem utan
efi; . S eru' ^n röðun eftir þessu fellur ekki alstaðar saman við röðun
eftlr e‘ndaþunga.
ef að ' ^rem er talað um fareindir. Þar er sagt að vatnsefnisfareindin,
að ; 'nS 6r um vatn r®ða, fari að bakskaulinu. Nú er það vitanlegt,
‘Ha Vatn' eru sárafáar vatnsefnisfareindir (hreint vatn leiðir því mjög
^andi ma9n^’ ^ess vegna er það undarlegt að nefna einmitt vatn í sam-
sýr Vlð þær- Hinsvegar er að jafnaði mikið af vatnsefnisfareindum í
verðj ausnum- Hér bólar einnig á þeim misskilningi, að fareindirnar
hana '"rS t'l í upplausninni, þegar rafmagnsstraumi er hleypt gegnum
blg^juQ0 Þær myndast strax, þegar sýra, lútur eða salt eru leyst í eða
stra vatni. En þær fara ekki verulega á kreik fyr en rafmagns-
^areindUrinn t'l sögunnar. Þess vegna er ekki rétt að binda heitið
anóðn V1^ Þessar e‘n<I'r einungis á meðan þær eru á ferðinni milli
kyfrar °? katóðu. Þær verða líka að heita eitthvað, þó að þær séu
°rðm j- 9 Þeltl annars að ekkert sé á móti þvf að nota útlendu
yn ma jón (hvk.). Ekki felli ég mig vel við orðið rafvökvaupplausn