Eimreiðin - 01.07.1931, Page 87

E'HREIÐIN TOLSTOJ OG KREUTZER-SÓNATAN 287
skáldsnillingi vorra tíma, og á því að prentast. í henni birtist sá dómur,
er bíður þeirra, sem saurga sál sína, gera sig að dýrum og draga sakra-
menti hjónabandsins niður í sorpið. Bölvun þeirri, sem fylgir hamslausri
rvðisemi af lægstu tegund, hefur aldrei verið lýst jafn hræðilega skýrf.
^ A þessa leið voru ummæli Steads, og þau hafa við mikið að styðjast.
°rSum mun finnast sem Tolstoj gangi of langt í frásögn sinni. Hug-
S|0nm> sem hann heimtar að uppfylt sé, er algert skírlífi. Hvílík fásinna
_ nefna slíkt á vorum dögum! Og þó er þetta krafa sjálfs höfundar
eídd^ V°rrar' Tolstoj setti aldrei markið lágt. Hann gerir það heldur
11 þessari sögu. Hann vissi vel, að markinu yrði ekki náð, en hann
edi líka ef til vill betur en aðrir þau öfl, sem hann ætlaði að hefta.
umir vara við meinlætalifnaði og telja slíkt hættulegt fyrir andlega
.! ®u °3 líkamlega. „Frelsið", sem þeir boða, er þó ekki allskostar án
k li aSta’ e'ns 09 Þe'r rnenn þekkja, sem kynst hafa skuggahliðum svo-
rar stórborgarmenningar nútímans. Það er og næsta ólíklegt, að
jjut(9'r mestu og beztu leiðtogar þjóðanna um þúsundir ára skuli hafa
,.fU. b°ðskap skírlífisins, ef slíkur boðskapur bryti í bág við Iögmál
S^s °9^ heilbrigða skynsemi.
* ^ra alda öðli og fram á vora daga hafa öðru hvoru verið uppi menn
Ijj. onur> sem hafa leitast við að gera skírlífishugsjónina að veruleik í
Slnu, og sumum þessum mönnum og konum hefur fekist að ná þeim
lút k °9 ^v' a'sera valdi yfir sjálfum sér og öðrum, að alt varð að
Peim. Vér þekkjum ekki enn nema að litlu Ieyti þau óhemju öfl,
Sem brjótast
•uikið
um í oss sjálfum og umhverfis oss. En vér vitum þó svo
að l--' erum ver sjálf, sem verðum að stjórna þeim, í stað þess
Sain a stlórnast af þeim. Líffræðingar og læknar hafa nú deilt öldum
eno . Um 9>ldi skírlífisins og áhrif þess á líkama og sál. Og þeir deila
i f ' ^a9 um þetta sama efni, án þess að komast að fastri niðurstöðu.
ari Ve ^0tt etik‘ verÖi fallist á boðskap þann, sem Tolstoj flytur í þess-
°g S°9U smn'> þá getur maður ekki annað en dáðst að djúphyggju hans
e]nsVae9^arlausri gagnrýni. Hann lætur lesandann horfast í augu við lífið
setn ,°9 ^a® setur birzt hrikalegast og gefur honum umhugsunarefniv
ann Mýtur að staðnæmast við og reyna að brjóta til mergjar.