Eimreiðin - 01.01.1934, Blaðsíða 86

66
ÓKRÝNDUR KONUNQUR
EIMREIE>lNr
Einnig hér á landi var aldarafmælisins hátíðlega minst á
nokkurum stöðum. Blöð og tímarit fluttu lofsamleg urnmsel1
um skáldjöfurinn og ævistarf hans. En af öllu, sem hér var
þá um skáldið skráð, kveður mest að Aldarminningu Björn-
sons eftir Ágúst próf. Bjarnason, sem af næmum skilningi a
ritverkum Björnsons hefur lýst ævistarfi hans og eigindum
einkar vel, þótt eigi stvddist hann við persónuleg kynni.
Björnson var að ytra áliti, vexti og vallarsýn, hið mesta
glæsimenni, þó bar enn meira frá andleg atgervi hans.
Björnson virtist skilja köllun sína eins og siðbótarstarf,
ekki að eins með þjóð sinni, heldur einnig með öllum skyld'
um þjóðum. Þess vegna kom hann svo víða við og lét sjaldaU
dægurmálin hlutlaus hjá grannþjóðunum eða heima. Hann ferð'
aðist sumar og vetur, innanlands og utan, boðaði fundi og
flutti hvarvetna áhugamálin með skörulegri mælsku og skáld-
legum líkingum. Vöktu erindin jafnan ánægju eða andúð.
eftir innræti og viðhorfi tilheyranda.
Máttur orðsins í munni Björnsons var með eindæmum, sv°
að vart trúðu aðrir en þeir, sem heyrðu hann tala í víga'
móði áhugans, enda var aðsókn að málfundum hans um
bygðir Noregs svo geyst, að undrum sætti, hvert svo sem
umtalsefnið var; alt varð það að andlegum leiftrum.
Vér nágrannar Björnsons og nemendur lýðskólans settum
oss aldrei úr færi, ef kostur var að hlýða á erindin,
sækja þyrfti langar leiðir1). En þá hafði ágreiningur um tfu'
mál og önnur efni skilið leiðir skólastjóra, Christofers Bruuu
1) Björnson boðaði eitf sinn síðla vetrar fyrirlestur á stórbyii, se111
Hof neitir í Gausdal, nálægt 10 rastir frá skólanum, og var um talsefnið'
„Fullveldi fólksins" (Folkesuveræniteten). Erindið átti að hefjast stundu
fyrir náttmál, og þusti mannfjöldi að hvaðanæva. Komum vér nemendur
göngumóðir eins og aðrir þeir, er ekifækin skorti, en stundvíslega n°
Björnson erindið, er mannfjöldinn eftir ósk hans hafði sungið þjóðlaS
eift, og með þeim hætti, að eftir drykklanga stundu glumdi við hlátur
um salinn allan, svo að gera varð málhvíld. Leið svo lítil sfund í kVr'
látri alvöru meðan Ðjörnson talaði, en því næst fóru niðurbæld andvorp
um salinn, og fjöldi tilheyrenda brá hvítum dúki að hvarmi. Með þelirl
hætti leið kveldið í undursamlegri hrifningu gestanna, sem ýmist ksetlust
eða hrygðust, en sungu að leikslokum klökkum rómi: ]a vi elsker delle
landet ....