Eimreiðin - 01.01.1934, Blaðsíða 42

22
Á TÍMAMÓTUM
eimreiðin
þeim og hefur lítinn áhuga á þeim, meðan enginn hvellur er
gerður út af þeim, nema neyð og atvinnuleysi standi fyrir
-dyrum. Almenningur hefur hvorki tíma, þekkingu né hugs-
unarskarpleik til þess að fylgjast með í því öllu, nema eitt-
hvað reki sig beinlínis á hans eigin hag<.
Þannig lýsir erlendur fræðimaður þessu (Finer), og svo
mun þetta vera í öllum löndum, þegar skrum- og skjalllaust
er sagt frá.
En þegar kosningarimman er hafin og stóryrðin, fullyrð-
ingarnar og skammirnar hafa þotið um eyrun nokkra daga,
þá þýtur líka almenningsálitið upp, eins og grasið í gróand-
anum. En oft vill þá fara, líkt og hinn ágæti forkólfur lýð-
ræðisins ]. Stuart Mill lýsir, að þeim veitir bezt »sem lofa
kjósendum öllu fögru, hvort sem það er heiðvirt eða óheið-
virt, mögulegt eða ómögulegt, þeim sem hæst bjóða og
purkunarlaust nota lægstu hvatir manna: öfund og eigingirni
múgsins, fáfræði hans og hleypidóma. — Kosningarnar verða
þannig að happdrætti eða verðlaunum fyrir tungumjúkustu
smjaðrarana og þá, sem fimastir eru í því að blekkja mikinn
hluta meðborgara sinna og villa þeim sýn*.
Að sjálfsögðu gengur þetta ekki ætíð á þennan veg, en
hinsvegar er það auðsætt, að almenningsálitið er allajafna til-
búinn varningur, einskonar bætiefnalaust smjörliki, strokkað í
matbúri flokksstjórnanna.
Þannig er hún þá oftast þessi guðsrödd meiri hlutans af
guðs náð, þó stundum geti hún líka reynst Salómons dómur.
_ „ , Þó veldi flokksstjórnanna og blaðanna sé mikið,
tyðslan 03 , , , ,
skaitarnir Pa er P° el“> sem Pær raea ekkl vle- 1-'r PV
þær eiga alt sitt undir kosningunum, þá verða
þær að lofa kjósendum miklu, allskonar fríðindum, eins og
blöðin kalla það. Að vísu þarf ekki að efna öll loforðin, en
talsvert verður þó stjórnarflokkurinn neyddur til að efna, en
minni hlutinn getur látið sér nægja stóreflis lagafrumvörp.
sem engum dettur í hug að samþykkja.
En allar þessar efndir á stóru Ioforðunum kosta stórfé.
Það verður auðvitað að taka úr ríkissjóði eða fá það að láni,
og þykir sá kostur oftast beztur og vandaminstur. Fénu verður
aftur að ná með sköttum. Nú vaxa kröfurnar með hverju án