Eimreiðin - 01.10.1946, Síða 88

312
RITSJÁ
DIMREIf'IN
minnsta Icosti alltaf kynlegt fágæti
að sjá þessa fornu ljóðagrein koma
aftur fram og þá dirfsku og fast-
lieldni í senn, að bera slíkt á borð
fyrir fólk, sem les eldbúsreyfara og
ldustar á jass („Kattemusik“, eins
og Danskurinn sniðuglega kallar
liann). En bvað, sein þessu líður, er
enn til fólk í landinu, sem gaman
befur af að líta í rímur og lieyra
þær kveðnar. Ég hef allt frá bernsku
baft álmga á rímum, þótt vitaskuld
neiti ég ekki veilum þeirra og göll-
um, og fleirum mun svo fara, sem
þekkja tengsl þeirra við aðrar Ijóð-
greinir og þann jarðveg, cr þær uxu
úr. Auk þess, bygg ég, að bragform
rímnanna geti verið lífvænlegt, ef
vel er á lialdið. Það sýna stökurnar,
sem enn eru kveðnar.
I. Gömlu lögin, nokkrir rímnaflokkar
eftir Sveinbjörn Benteinsson. Rvík
1945. (Leiftur h.fj.
Það er nýstárlegt, að barnungur
maður, eins og Sveinbjörn er, tekur
sér fyrir hendur að yrkja rímur. Er
þetta 6 arka bók með tveimur ein-
stökum rímum og þremur rímna-
flokkum (með 3, 7, 8 og 3 rímur í
bverjum). Er efnið að mestu tekið úr
íslendingasöguin. Rímurnar eru yfir-
leitt lipurlega og laglega ortar, en
varla nokkurs staðar svo, að snilldar-
bragð sé að. Auk þess liafa þær liér
og þar bin gömlu — og raunar hefð-
bundnu — búningslýti, sem fvlgt hafa
þessari fornu, tignu, en ofþjálfuðu og
þrautpíndu ljóðagrein. Kenningar eru
ekki ávallt sem beztar (t. d. falda-
reim, lds. 18, þótt að öllum jafnaði
séu þær sæmilegar, bragfyllingar og
böggluð orðaröð, en minna er þó
af þessu tagi en í mörgum öðrum
rímum. Og þegar skoðuð er bernska
skáldsins, má segja, að vel sé hleypt
úr hlaði.
Sumir mansöngvarnir eru sérstak-
lega snotrir, og finnast þar nokkur
tilraun til skáldskapar, t. d. man-
söngurinn fyrir 2. rímu (og að sumu
leyti fyrir 1.) og 5. í Vigraríinuin og
fyrir 3. rímu í Þórgunnurímum. Höf-
undur er ágætur rímari. Þetta liefur
freistað hans til að yrkja 2. rímuna
í Arnkelsrímum undir mjög dýrri
bringhendu (þráhendri). Þetta liefur
orðið honum ofurefli. Þannig stappar
mansöngur rímunnar nærri því að
verða lítt skiljanlegur leirburður.
Grunar mig, að liann taki Sigurð
Bjarnason, þann er orti Hjálmars-
kviðu, of mjög til fyrirmyndar. Þótt
Hjálmarskviða þætti góð á sínum
tíma, er kveðskapur hennar mjög
gallaður að liætti fyrri rímna. Ein
vísa (bls. 94) líkist ískyggilega mikið
vísu úr Hjálmarskviðu:
Rimmu drýgir drengur Icnár.
Dimman gný það magnar.
Grimmir lýjast fleins við fár
fimm og tíu bragnar.
Vísan í Iljálmarskviðu er svona:
Rimmugýgju greiddi úr hlekk,
grimmar frí við sorgir,
dimman gný við fleina fékk
fimm og tíu borgir.1)
Vísa Sveinbjarnar er miklu betur
kveðin. í vísu Sigurðar vantar frum-
lag með öllu, og fyrsta braglínan er
inesta Idúður.
Hinn ungi höfundur ætti ekki ;>ð
seilast til óvanalegra liátta, sem
sjaldan eða aldrei eru notaðir í rim-
um, eins og hann stundum gcrir,
J) Vísan er slcrifuð eftir minni.