Eimreiðin - 01.07.1953, Blaðsíða 17

EltoRElÐIN
UPPHAF ERKISTÓLS 1 NIÐARÓSI
169
aður væri norskur erkistóll í Niðarósi, en þar var legstaður Ólafs
ms ^elga, sem þá var orðinn þjóðardýrlingur Norðmanna —
Perpetuus rex Norvegiae — hinn eilifi konungur Noregs.
^ íst er um það, að hugmyndin um norskan erkistól hefur
'akið þá hugsun með hinum þremur konungum, að ef norskur
frkistóll næði völdum yfir kirkju og kristni á eyjunum vestur
^ ýotum, myndi norska konungsvaldið einn góðan veðurdag lika
a t>ar tögl og hagldir. Um 1150 var því undirbúin erkistóls-
stofnun í Noregi, meðal annars með samningum milli Inga kon-
^ngs og háttstandandi fulltrúa Orkneyja, Suðureyja og Manar.
Kils var um vert að lokka þessar eyjar frá ensku kirkjunni
°8 Undir yfirráð hins norska erkistóls.
Milli 1140 og 1150 voru tveir Islendingar biskupar í Noregi,
j ° 1 e^ki væri þar nema fjögur biskupsdæmi alls. Það voru þeir
par skrauthanzki Niðaróssbiskup og Óttar biskup í Björgvin.
E1 vitum vér nú gjörla, hvern þátt þessir íslenzku biskupar
^ 1 att í setningu erkistóls í Noregi. En það er harðla líklegt
' SVo hafi verið, þvi að Hreiðar, eftirmaður Ivars Niðaróss-
sKups, fór til Rómar og var þar vígður erkibiskup, en andaðist
1 Suðurlöndum.
I-’að má telja örugglega víst, að á þessum árum hefur páfinn
aít allmikinn hug á stofnun hins norska erkistóls. Eins og ég
nefndi áðan, var erkistóllinn í Lundi, að meira eða minna leyti,
E|fidir áhrifum frá keisarahirðinni, og einmitt á árunum 1151—
harðnaði deilan milli páfa og keisara um allan helming.
Ein sönnunin fyrir því, að stofnun erkistólsins í Niðarósi var
ejkur á hinu stórpólitiska taflborði Evrópu er það, að erkistóll-
mn Var stofnaður þrátt fyrir þaS, aS Noregur uppfyllti ekki þœr
aHrnar kskröfur, sem páfastóllinn gerSi um setningu nýs erki-
stóls.
Eað var regla, að ekki skyldi færri lýðbiskupar vera í erki-
^kupsdæmi en fimm, og í Noregi voru aSeins fjórir biskups-
stólar. Þess vegna var það ráð Norðmanna að fá lögð þar til
Rskupsdæmin i þeim löndum, sem mest áttu skylt við Noreg
P^a uiestar samgöngur áttu þar við.
j órið 1152 gerðust þau stórtíðindi í Noregi, að þangað kom
gatus eða sendimaðtu- páfans, í þeim erindum að stofna erki-
St°l í Niðarósi. Hét þessi legatus Nikulás og var kardínáli af