Eimreiðin - 01.07.1953, Side 29

EiMREIÐW
STARFSEMI HEIÐAFÉLAGSINS
181
^ilraunir: Þær litu að vísu sæmilega út á pappímum, en reynslan
syndi og sannaði, að ókleift væri að rækta tré á lyngheiðunum
Józku.
Eftir Napóleonsstyrjaldirnar gerðust nokkrir klerkar á Jót-
Undi forgöngumenn á sviði skógræktar. Þeir trúðu því, að þessi
óraumsýn yrði að veruleika, þegar tímar liðu og heiðarnar yrðu
'annsakaðar af vísindamönnum. Árið 1850 ritar józkur prestur
§rein í Berlingske Tidende, þar sem hann harmar það, að þriðj-
ungur Jótlands skuli enn vera klæddur lyngi, og hann spyr, hvort
Eanir hafi efni á því að láta land sitt liggja þannig ónýtt.
Þegar hér er komið sögu, eru menn famir að líta þetta mál
raunsærri augum, og þegar lögin um heftingu sandfoks voru sett
arið 1857, varð stefnubreyting í ræktunarmálum Jótlands. Og með
stofnun danska heiðafélagsins 28. marz 1866 var málið leitt til
0ruggrar hafnar. Hér gefst ekki rúm til þess að rekja sögu þessa
'tterka félags. Það er nú senn hundrað ára gamalt og hefur komið
m3ög við sögu í ræktunarmálum Dana, ekki einungis á Jótlandi,
heldur og á dönsku eyjunum. Verður hér aðeins drepið á örfá
atriði í sögu þess.
^egar rætt er um heiðafélagið, ber nafn Enrico Dalgass hæst.
Eann var hvatamaður að stofnun þess og vann að eflingu þess af
attlug, á meðan kraftar entust. Það er raunar torskilið, að honum
sky!di takast að vinna bug á öllum erfiðleikum, sem mættu hon-
Um i fyrstu. En hann ferðaðist á milli bændanna, hélt fyrirlestra
°g ritaði um málið af mikilli alúð, og smátt og smátt skildu þeir,
að hér var maður á ferð, sem þeir gátu treyst. Dalgas fluttist til
Viborgar 1854 og vann þar sem verkfræðingur við vegagerð
-^’orður-Jótlands, en á ferðum sínum fékk hann tækifæri til þess
að kynnast heiðunum og íbúum þeirra, sem lifðu við mjög slæm
kjör. En bændumir voru yfirleitt andvígir öllu, sem hét skóg- eða
trjárækt, þar sem fyrri tilraunir í þá átt höfðu ekki borið árangur.
Það varð að vinna bug á þessari vantrú með því að beita skyn-
samlegri vinnubrögðum í tilraunastarfi, og það varð eitt af aðal-
Verkefnum heiðafélagsins. Fljótlega birti félagið starfsáætlun sína,
Þar sem brýnustu framtíðarverkefna er getið. Það vill láta rann-
saka heiðalöndin, gera af þeim jarðvegskort, athuga áveituskil-
yrði ánna, bæta samgöngurnar og auka skóggræðsluna að miklum
mun. En til þess að slíkt verði kleift, verði félagið að reka upp-
e*disstöðvar í trjárækt.
Eyrsta ritið, sem félagið gaf út, hét „Geografiske billeder fra
heden“. Þar kemur í ljós áhugi Dalgass, ættjarðarást og kjarkur,