Eimreiðin - 01.07.1953, Blaðsíða 49

F-tMRElÐIN
INDVERSKAH BÓKMENNTIR
201
sagnabálkur Indlands, sem nefnist Mahabharata, þar fremstur
í flokki. í þetta rit hafa Indverjar allra alda sótt orku og gleði,
innblástur og handleiðslu um aldaraðir og gera svo enn í dag.
Sjálft er ritið það lengsta, sem bókmenntasagan kann frá að
greina, eða átta sinnum lengra en Dionskviða og Odysseifskviða
Hómers samanlagðar. Þegar mæður og ömmur Indlands segja
börnum sínum sögur, sækja þær efnið í Mahabharata. Þegar kenn-
ararnir í skólum Indlands skýra fyrir námssveinum og meyjum,
hvernig Indverjar eigi að breyta og haga sér í siðferðilegum efn-
um, túlka þeir mál sitt með sögum úr Mahabharata. Á tímum
hungursneyðar og harðræðis hefur Mahabharata verið Indverjum
su líknarlind, sem þeir hafa sótt í þrótt til að lifa af hörmung-
amar. Skáld og listamenn hafa fyrr og síðar ausið af nægtabrunni
hessa mikla rits. Þjóðvísur Indverja og danzar, skáldrit þeirra
á hinum ýmsu tungum Indlands, jafnvel kvikmyndir þær, sem
Indverjar hafa gert, sækja efni og fyrirmyndir í Mahabharata.
■^hrifa þessa mikla skáldverks gætir hvarvetna í öllu þjóðlífi Ind-
Verja.
Mahabharata hefur orðið til og mótazt á löngum tíma, og höf-
undamir hafa verið fleiri en einn. í sinni núverandi mynd er
söguljóð þetta eitt hundrað þúsund erindi. Meðal annarra frægra
söguljóða frá fornöld Indverja má nefna Bharata, safn helgi-
sagna, um hetjudáðir og hemað, í Ijóðum, og Ramayama, um
konungssoninn Rama og afrek hans.
Veraldleg ljóðlist á frumtungu Indverja, sanskrít, hefst með
^ahabharata- og Ramayana-kvæðunum, en áður hafði mestmegnis
Verið um trúar- og heimspekilega ljóðagerð að ræða, þar sem
voru Veda-bækurnar, Brahmana-, Upanisad- og Vedanga-skáld-
Htin. Fyrstu kynnin, sem Vesturlandabúar fá af indverskum
skáldskap, eru þessar klassisku bókmenntir á sanskrít. Englend-
iugurinn Sir William Jones þýddi fyrstur klassisk rit á sanskrít
ylir á enska tungu, og árið 1789 birtust þýðingar hans á bókum
indverska skáldsins Kalidasa, sem uppi var um aldamótin 100
f-Kr. Það vakti ekki litla undrun meðal bókmenntafræðinga á
Vesturlöndum að finna í þessum ritum hins indverska fomskálds
leikrit, sem voru fullkomnari að gerð en hin fomgrísku, efnis-
rikari en hin latnesku og af meiri tilfinningahita og innsæi samin
eu hin beztu í fombókmenntum Grikkja og Rómverja. Talið er,
að langt þróunartímabil í veraldlegum bókmenntum hljóti að
Vera að baki þeirri öld, sem Kalidasa var uppi á, enda em kunn
nöfn nokkurra frægra fyrirrennara hans og sum rit þeirra. Meðal