Eimreiðin - 01.07.1953, Síða 84

236
RITSJÁ
eimreibin
ára, að sjá „hvað uppi verður um
menningu og mannúð — og framtíð
eylands vors“. Við verðum að reyna
að beita huganum til góðs, hver eftir
beztu getu. Takist það, mun vel fara.
Þorsteinn Jónsson.
SÓKNALÝSINGAR VESTFJARÐA
I—II. Rvik 1952.
Samband vestfirzkra átthagafélaga
hefur gefið út þessar sóknalýsingar
prestanna á Vestfjörðum á fyrri hluta
19. aldar, en þær urðu, eins og kunn-
ugt er, til fyrir áskorun nefndar úr
Hinu íslenzka bókmenntafélagi, sem
kjörin var á fundi Kaupmannahafnar-
deildar þess 25. ágúst 1838. Tillög-
una bar fram skáldið og náttúrufræð-
ingurinn Jónas Hallgrimsson og átti
sjálfur sæti í nefndinni ásamt þeim
Finni Magnússyni, Konráði Gíslasyni,
Brynjólfi Péturssyni og Jóni Sigurðs-
syni.
I formála, sem Ólafur prófessor
Lárusson ritar að II. bindi þessa rits,
er rakin saga málsins, tildrög þess,
að sóknarlýsingarnar urðu fram-
kvæmdar og hvernig þeim skyldi
hagað. Nefndin sendi öllum sóknar-
prestum landsins bréf og lét fylgja
því spurningar í 70 liðum. Er þar
spurt um allt mögulegt viðvíkjandi
landi og þjóð, brugðust prestar yfir-
leitt vel við og svöruðu flestir, mis-
jafnlega skýrt og skilmerkilega að
vísu, en yfirleitt má segja að þessar
sóknarlýsingar séu stórfróðleg heim-
ild um land og þjóð á þeim tima,
sem þær eru skráðar. Jónas Hall-
grimsson hefði haft af þeim mikil
not, ef hann hefði komið í fram-
kvæmd að rita Islandslýsingu sina,
sem þó ekki varð. Þyrftu nú fleiri
átthagafélög að feta í fótspor Vest-
firðingafélagsins, og gefa út þessar
sóknalýsingar úr sínum landshlut-
um, en flestar liggja þær óprentaðar
í handriti.
Fyrra bindi þessa rits fjallar uni
Barðastrandasýslu, það síðara um ísR'
fjarðar- og Strandasýslur. Hvoru
bindi um sig lýkur með nafnaskra,
til stórbóta fyrir þá, sem ritið lesa
og nota. Fyrsta lýsing úr Barða-
strandarsýslu er lýsing Garpsdals-
sóknar eftir séra Bjarna Eggertsson,
þá er lýsing Staðar- og Reykhóla-
sóknar eftir séra Friðrik Jónsson,
vestari hluta Gufudalssóknar eftir
séra Þorstein Þórðarson, Flateyjar-
prestakalls eftir séra Ólaf Sivertsen,
löng og ítarleg, Brjánslækjar- °S
Hagasóknar eftir séra Hálfdán Ein-
arsson, Sauðlauksdals-, Breiðavíkur-
og Saurbæjarsókna eftir séra Gísla
Ólafsson, Stóra-Laugardalssóknar eftn
séra Þórð Þorgrimsson, Selárdals-
sóknar eftir séra Einar Gislason, Sel-
árdals- og Stóra-Laugardalssókna
eftir séra Benedikt Þórðarson og
Otradalssóknar eftir séra Þórð Þor-
grímsson.
I siðara bindinu er fyrst lýsing
Rafnseyrarkirkjusóknar eftir séra Sig'
urð Jónsson, þá Álftamýrarsóknar
eftir séra Jón Ásgeirsson, Sanda- og
Hraunasókna eftir séra Bjarna Gísla-
son, Mýraþingsprestakalls eftir sera
Jón Sigurðsson, Holtssóknar eftir sera
Tómas Sigurðsson, Staðarsóknar við
Súgandafjörð eftir séra Andres
Hjaltason, Eyrar- og Holtssóknar eftir
séra Eyjólf Kolbeinsson, ögurþings'
prestakalls og Eyrarsóknar eftir sera
Magnús Þórðarson, Vatnsfjarðarsveit-
ar eftir séra Arnór Jónsson, Sn*'
fjallastrandar eftir séra Benedikt
Thórðarson, Grunnavikursóknar eftn
séra Torfa Magnússon, Staðarsóknai