Eimreiðin - 01.07.1953, Page 88

240
RITSJÁ
EIMREIÐIN
kasts, dverghendu, gagaraljóða, lang-
hendu, nýhendu, breiðhendu, staf-
hendu, samhendu, stikluviks, valstýfu,
braghendu, valhendu, stuðlafalls. vik-
hendu, afhendingu og stúfhendu. Lýk-
ur þar með hinum eiginlega inngangi
að meiri hluta og meginkafla hókar-
innar, sem er sjálft háttatalið: tuttugu
rímur, sem sýna, með 450 dæmum.
hina miklu fjölbreytni islenzkra
braga.
Höfundurinn getur þess í formála,
að í fyrstu hafi ætlun sín verið að
taka visur eftir aðra i bók sína og þá
einkum úr hinni þjóðkunnu Brag-
fræði Helga Sigurðssonar. En við
nánari athugun hafi þetta reynzt
ófær leið — og hann því tekið fyrir
að yrkja háttatal sitt. Sem sýnishorn
þess, hvernig sú tilraun hefur tekizt,
eru hér fáeinar vísur, og er þá fyrst
þessi skárimaða forskeytla:
Strauk með blænum vortíð væn
velli fagurbúna.
Að sér hænir grundin græn
göngumanninn lúna.
Þá er hér hringhent stefjahrun:
Nú er bjart, þvi ljóðaljós
leggur hjartað til.
Býst í skart mitt hæsta hrós,
hugsa djarft ég vil.
Hér er velstígandi langhenda hring-
hend:
Oft um brattan flugstig fjalla
fór ég hratt á stefnumót.
Þá var glatt á grænum hjalla,
gleðin spratt af sælurót.
Þá er hér ein breiðhenda:
Islands þjóð, sem átt að geyma
erfðagripi fagra málsins,
viltu þeirra gildi gleyma,
glata þeim á vegum prjálsins?
Enn er hér stikluvik:
Aftur hljóma lögin ljúf.
lengja tekur daginn.
Vísu ritar höndin hrjúf.
Hugur dvelst við rímnastúf.
Loks er hér samrímað stuðlafalb
framhent:
Sál og mál er selt við ýmsu gjaldi-
Allt er falt og erlent vald
ærið fær því tangarhald.
Þessi sýnishorn úr háttatali hinu
nýja verða að nægja.
Ég veit ekki hvernig íslenzku-
kennslu er héttað í hinum mörgu
skólum vorum nú eða hversu islenzk-
ar bókmenntir eru þar lesnar og
túlkaðar. Ég geri ráð fyrir, að alúð
sé þar lögð við að fræða nemendw'
um fegurð tungu vorrar og þau lög-
mál, sem hún lýtur, bæði bundið mál
og óbundið. En ég hygg, að hverjum
kennara yrði að þvi fengur að nota
þessa Bragfræði Sveinbjörns Benteins-
sonar og hafa að handbók við kennsl-
una í íslenzku. Það mundi skerpa
brageyra barna og unglinga og vekja
áhuga þeirra fyrir einkennum 1S"
lenzkrar óðlistar fyrr og siðar.
Sv. S.