Eimreiðin - 01.10.1953, Side 64

300
MÁTTUR MANNSANDANS
eimreiðin
því, sem grundvallast á sannprófuðum tilraunum, en þær til-
raunir eru nú orðnar yfir þrettán hundruð að tölu. Tilraunir
mínar verða ekki véfengdar með rökum, og þær munu standast
allar árásir heittrúaðra efnishyggjumanna. Harðsvíruðustu af-
neitarar komast ekki undan því að taka þær til greina.
Mönnum er ekki ljóst, að sálfræðingar Vesturlanda eru
skammt komnir í rannsóknum sínum. Sálarfræði þeirra líkist
einna helzt einhverju klóri á yfirborði hlutanna, fæst aðallega
við vitundarlifið og undirvitundina, en þekkingin á hinum miklu
úthöfum alvitundarinnar er öll í molum. En vér getum ekki
lengur sætt oss við þessi vísindi, nema að vér lokum um leið
augunum fyrir þessum miklu úthöfum mannsandans og horf-
um aðeins á yfirborðið. En þetta er einmitt það, sem gert hefur
verið til þessa. Vestræn sálarfræði hefur virt að vettugi hin
miklu djúp mannsandans og látið sér nægja að gefa þeim háleit,
en harla óljós nöfn.
Tilraunir sem þær, er ég hef verið að skýra frá, vekja í hug-
um vorum þýðingarmeiri spurningar en vestræn sálarfræði hef-
ur áður megnað að vekja. Vér höfum krafsað oss niður úr yfir-
borðinu, höfum náð að gægjast undir flöt mannlegrar vitundar
og vaknað til skilnings á því, að þar búi ramaukin öfl. Þetta
hafa trúarbrögðin alltaf kennt. Um ókortlagðar úthafsstrendur
ókunnra djúpa hefur hinn guðhræddi trúmaður reikað ölduni
saman með óttablandinni lotningu gagnvart hinum mikla leynd-
ardómi lífsins.
Svo stórfenglegt er þetta verkefni, svo örlagarík lausn þess
fyrir allt mannkyn, að oss ber að nálgast það með varúð og
lotningu. Gagnvart því ber oss að hafa í huga boðorðið um að
vera vitrir sem höggormar, en jafnframt einfaldir sem dúfur.
Og þess vegna segi ég yður, að þér munduð ekki skilja allt
það, sem áunnizt hefur við rannsóknir þær, sem fram hafa
farið. Sumt af því, sem ég hef séð og heyrt, munduð þér alls
ekki geta tekið trúanlegt, heldur brjóta um það heilann meira
en hollt væri, og ef til vill yrði afleiðingin sú, að þér gæfust
upp og færuð að efast um allt. Tími skilnings í þessum efniun
er ekki enn kominn, þótt ekki sé hann langt undan, og það væri
hámark heimskunnar að hætta á að opinbera of mikið, meðan
svo er. Hugir þeirra mörgu mætu manna, sem nú titra á tak-