Eimreiðin - 01.10.1954, Blaðsíða 30

262
LEIKRITASKÁLDIÐ E. O’NEILL
EIMREIÐIN
an, varð honum drjúgur efniviður í allmörg leikrit, einkum
hin fyrstu og hið síðasta, Tlie Iceman Cometli, sem er um
róna í New York. Blaðamennsku reyndi hann í New London,
Connecticut, en varð þá veikur í lungum og fór á heilsuhæli
sex mánuði. Þessi tími varð þó síður en svo ónýtur honum,
því að hér greip hann löngunin til að skrifa, og samdi hann
þá á næstunni ellefu einþáttunga og tvö löng leikrit. Skóla-
nám hans var heldur á hlaupum, þó var hann eitt ár í Prince-
ton og annað í Harvard, þar sem hann reit leikrit. Árið 1926
gerði Yale-háskóli hann að heiðursdoktor í bókmenntum.
Fyrstu leikfrægð sína vann hann í Warf Theater í Pro-
vincetown með Bound East for Cardiff (1916). Frá Province-
town lá leið hans til Greenwich Village, New York, og þaðan
á Broadway, og var þá skammt til heimsfrægðar. Þegar
frægðin kom, fór Hollywood að bjóða í hann, en hann hafði
engan áhuga á kvikmyndalist, þótt nokkur leikrit hans væru
kvikmynduð.
Auk leiklistarinnar, eða réttara leikritunar, fékkst O’Neill
nokkuð við ljóðagerð, en ekki töldu menn hana auka við
hróður hans. I leikritunum lagði hann sig líka eftir ljóðastil,
en þótti takast misjafnlega.
Frá því fyrsta lýsir O’Neill oft viðkvæmum manni, sem
stingur í stúf við þykkskinnungana, félaga sína. Þessi maður
er dreyminn, feiminn, gengur með skáldagrillur og er vís
að fara á túr til að drekkja sorgum sínum. Það er lítill vafi,
að í þessum manni lýsir hann sjálfum sér. Sennilega hefui’
O’Neill sem unglingur kastað kaþólskunni, enda víkur hann
beint að því í einu leikriti (Days imthout End), en auk þess
eru mörg leikrit hans tilraunir til að fylla skarð það, er hin
kaþólska trú hafði skilið eftir í huga hans. Á yngri árum
var hann sósíalisti, en eftir að hann fór að skrifa, virðist
hann lítinn áhuga hafa haft á þeirri úrlausn, ekki trúað
á hana. Á beztu þroskaárum sínum gerði hann hverja til-
raunina á fætur annarri að gæða leikrit sín heitri og djúpn
trúarreynslu, en með því að djöfull efans virðist aldrei hafa
vikið frá honum sjálfum, er skiljanlegt, að tómahljóð verði
stundum í þessum lofsöngum hans, og getur hann þá stundum
minnt á Laxness í kaþólsku. Annars reyndi hann að fylgía