Eimreiðin - 01.10.1954, Síða 37

eimreiðin
LEIKRITASKÁLDIÐ E. O’NEILL
269
Kristínar, svarar til Ægisthosar, en börn Mannons og Kristín-
ar eru Orin og Lavinia. Svara þau til Orestesar og Electru.
Leikurinn gerist í Nýja Englandi rétt eftir Þrælastríðið.
Þegar hershöfðinginn kemur heim úr stríðinu með son sinn,
segir dóttir hans bróður sínum, að móðir þeirra hafi átt
stefnumót við fænda þeirra. Dóttirin elskar föður sinn, en
hatar móður sína (Electru-fléttan), en það er öfugt með
bróðurinn (Oidipusar-fléttan). Hann trúir því engu illu á
móður sína, fyrr en Lavinia leiðir hann á stefnumót móður-
innar og frændans, eftir að hún hefur ráðið manni sínum
bana með því að gefa honum eitur í stað hjartastyrkjandi
meðals. En er hann drepur friðilinn, fremur móðir þeirra
sjálfsmorð. Nú fara þau systkin til Suðurhafseyja til þess
að reyna að gleyma, en það gengur ekki vel. Einkum er Orin
ekki nema hálfur maður. Aftur á móti virðist Lavinia dafna
og þroskast í kveneðli sínu, enda vill hún heim aftur og að
þau taki saman við pilt og stúlku, sem þau höfðu haft nokkur
kynni af í æsku, en vildu þá ekki gera meira úr þeim kynn-
um, vegna foreldra-ástar þeirra. En er þau koma heim, verð-
ur Orin alltaf undarlegri og undarlegri, og þegar að þvi
kemur, að Lavinia ætlar að giftast kunningja sínum, þá
afhendir Orin honum handrit með sögu fjölskyldunnar og
lætur hann heita sér því að lesa það áður en hann kvænist
Laviniu. Síðan fremur hann sjálfsmorð, en Lavinia sezt að
í húsi ættarinnar, húsi dauðans, búin til að lifa þar löngu
lífi í yfirbót með sjálfri sér. I þessum leik er öll gróska í
lífi kvennanna. Móðir og dóttir elska sömu mennina og hat-
ast því ósjálfrátt. Þrátt fyrir hið púrítanska umhverfi fylgja
þær livötum sínum nokkurn veginn og lifa því fyllra lífi en
karlmennirnir, sem fremur eru leiksoppar þeirra og þrífast
því litlu betur en fiskar á þurru landi. Þess vegna ræður
bróðirinn sér bana, en systirin heldur velli, þótt ekki búist
hún við öðru en að storka sér á minningunum.
6. Það var ekki mikið um lífsgleði í þessum tveim síðustu
stórverkum O’Neills, sízt af öllu í Mourning Becomes Electra,
eins og ekki var von, þar sem báðir leikirnir fjölluðu um
taugaveiklun og hrörnun, ef ekki synd og dauða. Aftur á
móti var léttara yfir þeim tveim leikjum, sem nú komu,