Eimreiðin - 01.10.1954, Síða 40

272
LEIKRITASKÁLDIÐ E. O’NEILL
eimreiðin
ur honum í hug, að hann kunni að hafa unnið verkið í brjál-
æði, en þá er um leið fótum kippt undan þessari nýju lífs-
trú hans og fagnaðarboðskap. Dæmi og prédikun Hickeys
hefur engin varanleg áhrif á neinn af rónunum, nema Larry
Slade, fyrrverandi stjórnleysingja. Hann kemst að þeirri
niðurstöðu, að þrátt fyrir allt trúi hann enn boðskap stjórn-
leysingja. Út frá þessari nýstaðfestu trú blæs hann að glóð-
um samvizku í pilttötri, sem er vokins um það, hvort hann
eigi ekki að fyrirfara sér, til þess að afplána glæp sinn við
stjórnleysingja. Hann hafði selt þá, þar á meðal móður sína,
gamla kærustu Larry Slades, í hendur lögreglunni.
A Moon for the Mis-Begotten, skrifaður á undan The Ice-
man 1943, var aldrei leikinn og ekki gefinn út fyrr en 1952
í New York. Það er um írskan mömmu-dreng, James Tyrone,
Jr., sem tapar sér alveg, þegar hann missir móður sína, fei’
á óstöðvandi fyllirí og kvennafar sér til ævarandi sorgar og
sínagandi samvizkubits. Að vísu finnur hann stundarfrið
við brjóst stúlku, sem ann honum, og væri til með að taka
hann að sér, en hann þorir ekki að leggja út í slíkt, hyggur
að hann mundi seint losna við drykkinn og minningarnar
um skjáturnar. ’ Stúlkan er írsk bóndadóttir, og mikið af
leiknum fer í það að lýsa henni og föður hennar, sem bæði
eru full af gráglettum og hálfkæringi, þótt ekki sé það nema
á yfirborðinu. Karl er brögðóttur sem Mörður, og standa
ráð hans jafndjúpt og ráð Njáls, þegar hann er að reyna
að koma þeim hjónaleysunum saman, enda tekst honum
það, en þó með öðrum árangri en hann hafði ætlað, og líkist
hann Njáli einnig í því.
Fyrstu leikrit O’Neills og The Iceman Cometh voru um
úrhrök veraldar og róna. Þetta síðasta leikrit er, eins og
mörg önnur, um landa hans, Irana. Má af því ráða, bæði
hve vel hann hefur þekkt þá og hve vænt honum hefur þótt
um þá. Enda mætti sá maður hafa hjarta úr skrítnum steini,
sem ekki yrði vel til þeirra sumra, svo sem bónda og dóttur
hans í A Moon for the Mis-Begotten.
[Við samning greinar þessarar hef ég notað rit E. O’Neill og
The Haunted Heroes of E. O’Neill eftir E. A. Engel, Harvard Univ.
Press 1953. Stefán Einarsson.l