Eimreiðin - 01.07.1956, Blaðsíða 50

202
EJMREIÐIN
koma fram hinir legurstu litir, öllum að óvörum, og veita
umhverfinu hinn sérkennilegasta blæ, eins og þegar á heið-
björtum sumardegi allir firðir, hafið og fjallavötnin verða
skyndilega blárri en sjálft Miðjarðarhafið — og út úr basalt-
hellum fjallshlíðanna stíga litir fjólunnar og enn djúpblárri
blóma; eða þegar íslenzk náttúra skartar hinni mestu dýrð
litaauðgi sinnar, er miðnætursól júnímánaðar vaggar á hin-
um norðlæga sjóndeildarhring og málar snæviþakta tinda
fjallanna hinum dásamlegustu bleiku og rauðu litum rós-
anna. En fyrir hið suðræna auga er lítið um græna liti. Dal-
irnir, sem teygja sig inn á milli fjallanna, eru brúnleitir og
gulir, og túnin við dreifðu bæina verða eins og sjaldgæfir
smaragðsteinar í visnuðu og kuldalegu umhverfi. Hins vegar
býður baktjald þessa mikilfenglega sviðs upp á óendanlegan
breytileika í línum og formi. Sléttar heiðar og hátindótt fjöll
skiptast þar á. Upp úr víðlendum og flatneskjulegum heiða-
drögum rís allt í einu snæviþakið fjall eða eldgígur, sem
löngu er hættur að gjósa.
Ásýnd þessa landslags er orðin til fyrir umbrot eldfjalla
og jökla. Það er ekki alltaf fagurt, og stundum er það mjög
ljótt. Þar sem skriðjöklamir runnu í sjó fram, skáru þeir
djúpa firði úr meginlandinu og skildu eftir sig sandöldur,
sem eru bezta eftirlíking náttúrunnar á gjallhaugunum við
kolanámurnar í Suður-Wales. Eldfjöllin spúðu eldi og eyði-
leggingu yfir landið, sprengdu i það gjár og gljúfur og þöktu
það hrauni og brunagrjóti. Því er hraunið eitt aðaleinkenni
hins íslenzka landslags, og sjaldan er það mjög langt undan,
hvar sem ferðamaðurinn er staddur. í raun réttri er stór hluti
af miðbiki landsins víðáttumikil hraunbreiða, sem nefnist
Ódáðahraun. Þetta er stærsta eldhraun í heimi, og á íslandi
finnast ótalmörg fleiri slík hraun, þótt smærri séu. Hraun
þessi skiptast í tvo flokka. Þar sem hraunið er tiltölulega
nýrunnið, hefur það mjög óreglulega og ójafna lögun. Þar
standa nibbur og drangar allavega út í loftið og hafa tekiö
á sig hina fáránlegustu lögun. Þessum dröngum svipar nokk-
uð til „drekatannanna", sem á styrjaldarárunum voru búnar
til í þeim tilgangi að hefta för skriðdreka. Þar sem hraunið
hefur orðið til fyrir lok ísaldar, hafa skriðjöklarnir á yfirferð