Eimreiðin - 01.01.1967, Page 22

2
EIMREWIN
vara allt fram á þrettánda. Þessi mikla og fornhelga miðsvetrarhátíð
er ein heild, þó jóladagur og nýjársdagur skeri sig úr. Renna þá sam-
an að nokkru leyti heiðnir og kristnir siðir og hugmyndir, án
árekstra. Fornar venjur eru lífseigar, ekki sízt í sambandi við stór-
hátíðir, sem breyta þó um merkingu við hver siðaskipti.
Á jólum voru á reiki vættir landsins, góðar og illar, og þurfti
ýmsan varnað að hafa. Jólin eru hátíð gnægta og gjafa, og vekja nú,
í kristnum sið, sumt hið bezta, sem blundar í sálardjúpinu — vorn
betri mann, góðvild, bróðurhug og sálarfrið.
Um áramótin er litið aftur um öxl og fram á ófarna leið, og fell-
ur það að mestu í hlut annarra ræðumanna, eins og vant er. En
eins atburðar á liðnu ári get ég þó ekki látið ógetið, en það er loka-
ákvörðunin í handritamálinu 17. nóvember síðastliðinn. Það var
viðkvæmt mál öllum almenningi hér á landi og ýmsum Dönum,
einkum fræðimönnum og safnvörðum.
Handritamálið var hyggilega rekið af vorri hálfu, engin höfuð-
áherzla á hinni rétarfarslegu hlið málsins, heldur sögulegum og nátt-
úrlegum rétti, sem Danir tóku fullt tillit til, þó slíku sé ekki ætíð
að fagna í viðskiptum þjóða á milli. Með þessari aðferð hefir íslend-
ingum jafnan orðið bezt ágengt í sjálfstæðis- og viðreisnarbaráttu
sinni.
Málið er útkljáð, og þá jafnframt lokið þeim ágreining og deilum,
sem staðið hafa á aðra öld um samband og samskipti íslendinga og
Dana. Margir vinir vorir danskir hafa kallað yfir sig nokkura póli-
tíska óvild fyrir skilning sinn á og fylgi sitt við hinn íslenzka mál-
stað, og er það ekki ný bóla. En því þakklátari megum vér vera,
bæði þeim og dönskum almenningi yfirleitt. íslendingar ljúka nú
upp einum munni um það, að fáar þjóðir, ef nokkrar, liefðu reynzt
oss jafn skilningsgóðar og drengilegar á úrslitastundum sjálfstæðis-
baráttunnar og Danir, þó oft hafi gætt mikillar tregðu í sjálfri viður-
eigninni. Sá jólafriður, sem nú ríkir í þessum efnum, mun haldast.
í bókmenntum og íslenzkri tungu lifir og vakir íslenzkt þjóðerni.
Þó íslenzkar fornbókmenntir séu mikils virtar meðal erlendra fræði-
manna, jrá eru þær hvergi ahnenningseign annars staðar en hér á
landi — nema vera skyldi Heimskringla Snorra með Norðmönnum.
Þær eru lifandi afl í íslenz.ku þjóðlífi. Þess vegna eiga handritin