Eimreiðin - 01.01.1967, Síða 23

SJÓÐUR FYRIR HANDRITASTOFNUNINA
3
heima hér og hvergi annars staðar, hvað sem líður eignarrétti og
ástundun fáeinna fræðimanna.
Fornar minjar eru hér og fáar aðrar en handrit og bókmenntir.
Þar hefir þjóðarsálin varðveitzt um aldir. Minningarnar hafa vakið
stórhug og djörfung fámennrar, fátækrar þjóðar í langri og torsóttri
viðreisnarbaráttu. Sú þjóð á sér mesta viðreisnarvon, sem átt hefir
giæsilega fortíð og varðveitt sögu sína. Hvar væri ísland nú á vegi
statt án bókmenntaiðju forfeðranna?
Handritastofnun, sem á að taka til allra íslenzkra fræða, verður
fjárfrek. En til fjárveitinga kalla brýnar þarfir hins nýja tíma úr
öllum áttum, og vísast verður engum alveg fullnægt. Væri það ekki
ráð, að sjá Handritastofnuninni fyrir sjálfstæðum tekjum með sjóð-
stofnun, sem gerði stofnuninni, og þá máske einhverjum öðrum
opinberum bókasöfnum, hægara um vik, en ef eingöngu væri stuðzt
við árlegar fjárveitingar? Ef gert er ráð fyrir ríflegu stofnfjárfram-
lagi og bókagjöfum áhugamanna, þá mætti slíkt verða til mikils létt-
is, og gæti þá Handritastofmmin orðið miðstöð íslenzkrar bóka-
söfnunar og dreifingar.
Stofnunin hefir mikfu hlutverki að gegna. Hér lifir hin forna
tunga, íslenzkan, með þeim viðaukum, sem breyttir tímar heimta,
og ættum vér að leggja niður þann sið að kalla það fornnorrænt, sem
er alíslenzkt. Hingað þurfa því erlendir menn að leita, sem vilja
kynna sér til nokkurrar hlítar íslenzk fræði. íslenzkan er við hlið
latínunnar formóðir margra hinna helztu menningarmála vestræns
heims. Úrræði til sjóðsstofnunar verða innan skamms tekin til um-
ræðu, en ekki gerð nánari grein fyrir í þessu stutta ávarpi.
Núlifandi, eldri menn muna glöggt hallærisástand þjóðarinnar
frarn á og jafnvel fram yfir síðustu aldamót. Nú um hátíðirnar þykir
mörgum nóg um allan íburð og kaupskap. Miðsvetrarhátíðin hefir
að vísu frá fornu fari verið hátíð fæðis, klæða og samfunda, þegar
og þar, sem kostur hefir verið á. En einhlítar hafa allsnægtirnar
aldrei verið til að skapa frið, velþóknun og sálarró.
Þó hófs skuli gæta, þá bera þó hátíðabrigðin skýran vott um vax-
andi velgengni síðustu áratuga. Og enginn mundi vilja skipta á þeim
lífskjörum, sem þjóðin býr nú við, og örbirgð fyrri alda. F.n við-
búnir þurfum vér að vera misjöfnu árferði, en það hefir jafnan geng-