Uppeldi og menntun - 01.01.1995, Qupperneq 75

GERÐUR G. ÓSKARSDÓTTIR
Tölvunotkun var könnuð og reyndist hún útbreiddust í hópi svarenda með há-
skólamenntun og stúdentspróf (um eða yfir helmingur í þessum hópum). Sömu
hópar notuðu einnig í ríkari mæli tölvur til annars en ritvinnslu (nefndu m.a.
gagnagrunn eða bókhaldskerfi). Annars konar tæknileg kunnátta var tengd ein-
stökum störfum.
Til þess að kanna að hve miklu leyti reyndi á yfirsýn svarenda í starfi voru þeir
spurðir hvort þeir þyrftu að hafa yfirsýn yfir störf annarra til að geta sinnt starfi
sínu. Um þriðjungur sagði það nauðsynlegt, 41% útskrifaðra og 27% brottfalls-
nfemenda. Jafnframt var spurt um nauðsyn þess að hafa yfirsýn yfir störf fólks utan
vinnustaðar og aðra vinnustaði. Örfáir, eða um 7%, kváðust nauðsynlega þurfa að
hafa yfirsýn yfir störf fólks utan vinnustaðar síns en um helmingur þurfti nauð-
synlega eða að hluta að þekkja aðra vinnustaði.
Meginniðurstaða
Fyrri tilgátan var að öll störf sem viðmælendur sinntu krefðust að einhverju marki
þeirra færniþátta sem spurt var um. Sú varð ekki raunin nema hvað varðar færni í
samskiptum og tjáningu (í 90% starfa reyndi á þessa þætti). Einhvers konar tækni-
kunnáttu (þ.m.t. kunnáttu á tölvu) var krafist í tæplega 90% starfa sem sinnt var af
viðmælendum í könnuninni.
Síðari tilgátan um jákvæð tengsl menntunar og beitingu þeirra færniþátta í
starfi sem kannaðir voru fékk stuðning hvað varðar flesta þá þætti sem spurt var
um (þó ekki frumkvæði og ákvarðanatöku). Því meiri sem menntunin var þeim
mun líklegra var að menn væru í störfum sem reyndu talsvert á þá. Fólk með starfs-
menntun úr framhaldsskóla eða háskólanám og þeir sem voru með stúdentspróf
voru fremur en aðrir í störfum sem nýttu þessa færniþætti.3 Athyglisvert var að
enginn munur kom fram á færnikröfum í störfum þeirra sem lokið höfðu tveggja
ára námsbrautum í framhaldsskóla og störfum brottfallshópsins.
Sérstök athugun á mun milli karla og kvenna sem þátt tóku í könnuninni benti
til að nokkuð jafnt reyndi á þá færniþætti sem kannaðir voru í störfum beggja
kynja. Það getur að sjálfsögðu breyst þegar líður á starfsferilinn (Gerður G. Óskars-
dóttir 1995c).
UMRÆÐA
Markmið þessarar rannsóknar var að kanna í hve miklum mæli reyndi á ákveðna
færniþætti í störfum fólks sem var að stíga sín fyrstu spor í atvinnulífinu eftir að
skóla sleppti og hvort færnikröfur í störfum tengdust menntun starfsmanna. Valdir
voru þættir sem margir telja að muni verða sérstaklega mikilvægir í framtíðinni og
spáð hefur verið að allir starfsmenn þurfi að ráða við, eigi fyrirtæki að blómstra við
3 í athugun á áhrifum launa á menntun kom fram að spá má fyrir um að fólk með starfsmenntun úr framhalds-
skóla eða háskólamenntun geti hækkað laun sín með því að Ijúka námi samanborið við að hafa aðeins grunn-
skólamenntun. Aftur á móti komu ekki fram tengsl stúdentsprófsmenntunar og launa (Gerður G. Óskarsdóttir
1994b, 1995a). Af þessum niðurstöðum og þeim niðurstöðum sem greint er frá í þessari grein má því draga þá
ályktun að atvinnulífið nýti sér stúdentsmenntunina en meti hana ekki til launa.
73