Uppeldi og menntun - 01.01.1995, Síða 103

HELGA MAGNEA STEINSSON
kennslukönnun (Sigríður Þ. Valgeirsdóttir 1992:111) sem m.a. fór fram í framhalds-
skólum kemur fram í svörum námsráðgjafa að tveir af hverjum þremur telja að
sérkennari þurfi að vera til taks innan framhaldsskóla. Langt er í að þörfum allra
framhaldsskólanemenda fyrir aðstoð verði fullnægt, þar sem m.a. kemur fram í
mati umsjónarkennara að 56,0% framhaldsskólanemenda á landinu fá ekki þá
aðstoð sem þeir þurfa. Meginástæður þess að nemendur þurfa á aðstoð að halda
eru vitrænar (28,2%), geðrænar, tilfinninga- eða félagslegar (28,8%), líkamlegar
(9,0%) og fleiri ástæður en ein (32,0%). í könnuninni kemur einnig fram að 67,0%
umsjónarkennara vilja helst ráða sérkennara til að sinna seinfærum nemendum.
Niðurstöður könnunarinnar á þörf fyrir sérkennara á framhaldsskólastigi sýna að
námsráðgjafar og sérkennarar þurfa að samræma störf sín.
Athygli vekur að framhaldsskólakennarar vilja láta fylgjast betur með nemend-
um sínum en treysta sér ekki til þess sjálfir. Spurningar vakna um það m.a. hvort þá
skorti öryggi eða tíma til að beita faglegri þekkingu eða hvort þeir hafi ekki aðgang
að kennslu- og námsráðgjafa. Ljóst er að full þörf er á að skólar setji sér markmið
með uppbyggingu aðstoðarkerfis og kynni skipulag þess fyrir starfandi kennurum
svo það megi verða aðstoð við þá engu síður en nemendur. Til þess að skólayfir-
völd geti betur skipulagt samstarf ráðgefandi aðila innan skóla er mikilvægt að
samstarf þeirra sé skilgreint m.t.t. tengsla námsráðgjafar og sérkennslu.
Á ánmum 1990 til 1992 var gerð tilraun á vegum menntamálaráðuneytisins
með störf námsráðgjafa í grunnskóla. í ljós kom að í fyrstu voru aðrir fagaðilar í
varnarstöðu gagnvart námsráðgjafanum þar sem starfslýsingar hans sköruðust við
starfssvið þeirra. Sérkennarinn var óánægður með að tímar til námsráðgjafar voru
teknir af sérkennslukvótanum og fannst að námsráðgjöfin ætti að hafa sérkvóta þar
sem um nýja stétt innan skólans var að ræða (Guðbjörg Vilhjálmsdóttir 1992).
Eftir tilraunina voru allir samstarfsaðilar sammála um að starf námsráðgjafa
væri kærkomin viðbót og stuðningur bæði við nemendur og kennara. Sérkennaran-
um fannst starf námsráðgjafans létta mjög á sér og taldi nauðsynlegt að námsráð-
gjafi yrði nokkurskonar tengiliður við skólastjórnendur. Námsráðgjafanum tókst að
skapa þannig andrúmsloft innan skólans að allir nemendur gátu leitað óhikað til
námsráðgjafans með persónuleg vandamál. Námsráðgjafinn var einnig í beinum
tengslum við nemendur í gegnum náms- og starfsfræðslu.
Skörun starfssviða sérkennara og námsráðgjafa verður mun ljósari þegar
einstök mál eru skoðuð. Verkefnin eru mismunandi. Sérkennarinn hefur hingað til
verið ráðgjafi nemenda með sérþarfir á meðan námsráðgjafinn er ráðgjafi allra
nemenda. Það er mjög mikilvægt að ráðgjafarnir séu færir um að vísa hver á annan
og hafi dómgreind til að bera þegar meta skal hvort hægt sé að leysa ákveðið mál
innan skólans í samvinnu við aðra ráðgjafa, umsjónarkennara og foreldra, eða vísa
þurfi málinu til annarra sérfræðinga utan skólans, t.d. sálfræðinga, félagsmálayfir-
valda eða heilbrigðisstétta.
Fagmennska ráðgjafans ræðst af þeim aðferðum sem hann tileinkar sér. Hann
þarf að hafa að leiðarljósi þarfir skjólstæðinga sinna fyrir viðkomandi ráðgjöf og sjá
hvaða möguleika skólirm hefur til þess að auðvelda nemandanum nám við skólann.
Þegar sérkennari eða námsráðgjafi er að vinna með sálræn vandamál, fötlun, náms-
101