Ægir - 01.02.1944, Qupperneq 3

Æ G I R
MÁNAÐARRIT FISKIFÉLAGS ISLANDS
37. árg.
Reykjavík — febrúar—marz 1944
Nr. 2-3.
Davíð Ólafsson:
Sjávarútvegurinn 1943
Þess hefur áður verið getið hér, að árið
1942 hafi verið tímamótaár fyrir sjávarút-
veginn. Á því ári skall á dýrtíðaralda sú,
sem nær hafði fært í kaf allt athafnalif í
landinu, og kom hún einmitt harðast niður
á þeim atvinnuveginum, sem er aðalmátt-
arstoðin undir efnahagslegri velferð þjóð-
arinnar, sjávarútveginum. Er dýrtiðarald-
an skall yfir, hafði verið ákveðið, fyrir heilt
ár fram í tímann, verðið á aðalframleiðslu-
vöru hinnar smærri útgerðar, en stórút-
gerðin var bundin við hámarksverð á er-
lendum markaði og benti allt til þess, að
það verð ætti fyrir sér að lækka í náinni
framtíð, enda varð og sú raunin á þegar
á árinu 1943.
Fram til ársins 1942 hafði afkoma út-
gerðarinnar yfirleitt verið góð, með nokkr-
um undantekningum þó, en það fór
ekki hjá því, að þróun sú, sem átti sér
stað seinni hluta þess árs, liefði sín óheilla-
vænlegu áhrif á afkomuna og hefur því
verið gerð nokkur skil hér áður, og skal
því ekki rakið nánar að þessu sinni.
En á árinu 1943 hélt þessi óheillavæn-
lega þróun áfram, þótt í smærri stíl væri.
Að vísu hafði tekizt að stöðva hækkun-
ina á vísitölu framfærslukoslnaðar i árs-
lokin 1942 og nokkur lækkun varð í árs-
byrjun 1943, svo að kaupgjald fór ekki
hækkandi úr því. En ýmsir aðrir liðir í
kostnaði útgerðarinnar fóru hækkandi eigi
að síður, auk þess sem ýmsir aðrir erfið-
leikar fóru vaxandi, svo sem með útvegun
véla í fiskibáta og varahluta í vélar.
En verðlagið á afurðum útgerðarinnar
fór ekki hækkandi. Samningurinn um sölu
á fiskframleiðslunni, sem skyldi gilda þar
til á miðju ári 1943, var framlengdur út
árið, með smávægileguin breytingum, en
verðlag á lýsi var lægra en áður. Auk þess
kom að því, sem ávallt mátti búast við, að
hámarksverðið á ísvarða fiskinum í Bret-
landi var lækkað yfir sumartímann og
fram á haustið. Þróunin er því auðsæ:
lækkandi afurðaverð — hækkandi útgerð-
arkostnaður. Ef áframhald verður á því,
getur það einungis endað á einn hátt: í
stöðvun framleiðslunnar. Hlýtur þá sú
spurning að vakna, hvernig þetta óeðlilega
og hættulega misræmi milli afurðaverðs-
ins og framleiðslukostnaðarins hafi skap-
azt og hverjar orsakirnar séu.
Skal þá fyrst litið á kostnaðarhliðina og
athugað hverjar orsakir liggja til hinna
miklu hækkana á útgerðarkostnaðinum,
sem orðið hafa síðan fyrri hluta ársins
1942. Það er raunar nokkrum erfiðleikum