Tímarit lögfræðinga - 01.01.1960, Síða 13

arkerfið væri mjög í brotum og i ólestri, en slíkt hlyti að
standa allri lánastarfsemi í þjóðfélaginu fyrir þrifum.
Skoðanir Jóns yfirdómara á þessum málum virðast vera
vel grundaðar, og það gefur þeim aukinn styrk, að hér
kló sá maður, sem kvnnzt hafði af eigin raun þeim þing-
lýsingarháttum og því þinglýsingarkerfi, sem einna mest-
um þroska hafði náð í Evrópu um þessar niundir. Vitnis-
burður höf. er ljóst dæmi þess, hve náin tengsl eru milli
eðlilegrar lánastarfsemi í þjóðfélagi og trausts þing-
lýsingarkerfis. Er það ómælt, liver örlagavaldur það hefir
verið fyrir þroska íslenzks þjóðfélags og íslenzkra hjarg-
ræðisvega, að sæmilega öruggu þinglýsingarkerfi varð
ekki komið á stofn liér á landi fyrr en löngu eftir að þau
mál komust á öruggan grundvöll í Danmörku og Noregi,
svo og að reglur um sjálfsvörzluveðsetningar voru ekki lög-
festar hér á landi fvrr en röskri tveimur og hálfri öld eftir
að þær voru lögleiddar í Danmörku.
II.
Næstu áratugina áður en framangreind lnigvekja Jóns
yfirdómara kom út, hafði ríkt hin mesta réttaróvissa hér
á landi um það, livað væru lög um þinglýsingar og um
framkvæmd þeirra mála. Ákvæði N. og D.L. Ivristjáns V.,
sem voru tiltölulega skýr um þetta efni, voru lengi vel
ekki lögfest liér á landi, svo sem kemur fram í dómi Lands-
yfirdómsins 14. maí 1810 (1/329), shr. einnig lyfd. IV/108
—9, 116. Með tilsk. 7. fehr. 1738 var komið við nýskipan
i Danmörku og Noregi á þinglýsingarmálum, en það laga-
hoð var ekki lögfest hér á landi. Á 18. öldinni tók það
að tíðkast, væntanlega um 1730, að ýmsir eignagern-
ingar voru lesnir í lögþinginu og skráðir i lögþingisbók-
ina, en þeir munu einnig hafa verið lesnir á manntals-
þingum hjá sýslumönnum. Sýnist nokkuð liafa verið á
huldu um það, liveri gildi iýsing skjala hefði á lögþing-
inu eða hvort lýsing þeirra þar væri skilyrði fyrir gildi
þinglýsingar, sbr. op.hr. 14. apr. 1759 og ráðun.hr. 13.
Timarit lögfrœöinga
11