Tímarit lögfræðinga - 01.01.1960, Blaðsíða 32

i þessu efni. Á þetta reynir að sjálfsögðu einkum, þegar
svo fer, að skjal A er afhent til þinglýsingar, en láðst
hefur að bókfæra það, og síðan er skjal B um sömu
eign afhent til þinglýsingar og bókfært á undan skjali A,
sem rétthafi samkv. skjali B hvorki vissi né mátti vita
um. Meginreglan er liér sú, að rétthafi B verður að hhta
því, að rétthafi A hafi fyrr leitað sinu skjali þinglýs-
ingar, en þó veitir 18. gr. heimild til að láta rétthafa B
ganga fvrir A. Samkv. 49. gr. 3. tl. frv. á sá rétthafi,
sem hlýtur að þoka, bótarétt á hendur ríkissjóði, að þeim
skilyrðum fullnægðum, sem þar greinir. Eru þessi ákvæði
nýmæli a. m. k. að verulegu leyti.
19. gr. frv. víkur að grandlevsi, og er það skýrt, hvað
í þvi felist i sambandi við þinglýsingu. Eftir dönsku þing-
lýsingarlögunum er það eingöngu „stórfellt gáleysi“, sem
kemur yngra rétthafa í koll, en ekki þótti ástæða til að
breyta gildandi reglum um þetta atriði, svo sem skýrt
kemur fram í orðalagi frumvarpsgreinarinnar. Eftir
dönskum og þýzkum rétti á að leggja til grundvallar við
mat á grandleysi vitneskju manns ekki á þeim tíma,
sem hann öðlaðist réttindi, heldur á þeim tíma, er hann
afhenti skjal til þinglýsingar. Eftir gildandi rétti ber
hins vegar að miða eingöngu við það tímamark, er rétt-
hafi öðlaðist réttindi, og skiptir þá ekki máli, þótt aðili
hafi hlotið vitneskju um eldra rétt frá þeim tima og
fram til þess, er skjal var afhent til þinglýsingar. Frv.
byggir hér á því, að reglum gildandi réttar sé haldið, og
þótti ekki full ástæða til breytingar, þótt færa megi ýmiss
gild fræðileg rök að liinni dansk-þýzku tilhögun.
í 19. gr. frv. er ekkert kveðið á um það, hversu rík
rannsóknarskylda hvíli á yngra réttliafa um óþinglýst
eldri réttindi. Verður það eftir sem áður dómstólamat,
sem sker úr um það efni. Hafa íslenzkir dómstólar lagt
allríka rannsóknarskyldu á menn, einkum í sambandi
við umferðarréttindi og lóðarréttindi, sbr. einkum hrd.
XX/407, XXVI/39, 67 og XXVII/278.
30
Tímarit lögfræSinga