Tímarit lögfræðinga - 01.01.1965, Page 46

manntalsþing. A manntalsþingum þessum munu þeir hafa
innt af hendi ýms þau störf, sem nú liaí'a verið rakin. Má
þar t. d. nefna ýms dómsstörf og innheimtustörf.x)
D. Kjör sýslumanna.
Með Gamla sáttmála játuðu Islendingar því, að gjalda
konungi skatt og þingfararkaup, sem löglaók vottar.1 2) 1
Jb. III,i, eru nánari ákvæði um þessar gjaldagreiðslur.
Þar segir hverjir séu gjaldskyldir. Þeir sem gjaldskyldir
voru, skyldu greiða samtals tuttugu álnir, helmingur var
skattur til konungs en helmingurinn var þingfararkaup.
I Jb. 1,2 eru ákvæði um farareyri, sem greiða skyldi
nefndarmönnum, sem tii þingfarar voru nefndir. Þar seg-
ir ennfremur, að hver sýslumaður skyldi greiða þetta
þingfararkaup með góðum greiðskap af sínum hluta þing-
fararkaups. Samkvæmt þessu hafa sýslumenn átt þing-
fararkaupið, sem um ræðir í Jb. III,i. 3) Það er ekki auð-
velt að sjá nú, live miklar tekjur þetta hafa vcrið fyrir
sýslumenn þegar þingfarareyrir var greiddur af þingfarar-
kaupinu. Gjaldeyrir var þá talinn í mörkum, aurum og
álnum. Ein mörk var sama sem átta aurar, sama sem 48
álnir.4) Til fróðleiks má geta þess, að þingfararevrir sam-
kvæmt Jh. 1,2, hefur numið samtals á öllu landinu rúm-
lega 4000 álnum. Hefur því þurft rúmlega 400 gjaldendur
til þess að greiða það sem til þurfti í þessu skyni. Nú var
þingfarareyrir nmn hærri á þeim stöðum i landinu, sem
fjær voru Þingvöllum, t. d. á Austurlandi, heldur en öðr-
um, sem nær voru Þingvöllum. Þar eð þéttbýlið var mest
á Suðurlandi og Suð-vesturlandinu hafa tekjur þessar trú-
1) Afmælisrit Ólafs Lárussonar prófessors, HV. Manntals-
þing bls. 117—132.
2) Sjá t. d. í. F. I, 670.
3) í. F. I, 621
4) Ólafur Lárusson: Yfirlit yfir ísl. réttarsögu, bls. 12.
40
Tímaril Iöy(r:vöinga