Tímarit lögfræðinga - 01.04.2000, Qupperneq 7

Tímarit
löafræðinqa
1. hefti • 50. árgangur
apríl 2000
HVERJIR VERÐA DÓMARAR FRAMTÍÐARINNAR?
Lögmannafélag íslands hélt hinn 10. febrúar sl. fund um það álitaefni hverjir
verði dómarar framtíðarinnar. Framsögu á fundinum höfðu Jón Steinar Gunn-
laugsson hæstaréttarlögmaður og Sigurður Tómas Magnússon héraðsdómari og
formaður Dómstólaráðs. Dómurum var boðið til fundarins og sátu hann all
margir þeirra.
Segja má að undanfama áratugi æðimarga hafi það verið aðalregla að
héraðsdómarar hafi komið úr röðum dómarafulltrúa, og er þá átt við dómara í
Reykjavík og héraðsdómara við embætti sýslumanna og bæjarfógeta og tímann
fyrir aðskilnað framkvæmdavalds og dómsvalds. Stöku undantekning var frá
því og var þá helst um að ræða lögfræðinga sem starfað höfðu í stjómarráðinu.
Varla þekktist að starfandi lögmaður væri skipaður héraðsdómari og reyndar
sjaldgæft að lögmenn sæktu um dómarastarf. Það sem hér verður á eftir sagt á
fyrst og fremst við um héraðsdómara en skipanir í stöðu hæstaréttardómara lúta
svo ólíkum lögmálum að um það þyrfti að fjalla sérstaklega sem ekki verður
gert hér.
Þegar aðskilnaðarlögin tóku gildi vom á sama tíma fimm dómarar skipaðir
sem ekki höfðu áður skipað embætti dómara. Komu þeir allir úr röðum dóm-
arafulltrúa en þrír þeirra vom á þessum tíma settir dómarar. Síðan þá hafa níu
dómarar verið skipaðir. Tveir þeirra vom áður héraðsdómarar, tveir lögmenn,
fjórir dómarafulltrúar og einn sem gegnt hafði ýmsum störfum, þ.á m. verið
dómarafulltrúi.
Héraðsdómarar landsins era 38 talsins. Samkvæmt því sem fram kom í fram-
söguerindi Sigurðar Tómasar Magnússonar var starfsreynslu þeirra þannig
háttað áður en þeir vom skipaðir dómarar að 25 þeirra höfðu eingöngu starfað
innan dómskerfisins, þ.m.t. sem fulltrúar við sýslumanns- eða fógetaembætti
fyrir 1992, eða 66%. Að stærstum hluta innan dómskerfisins höfðu starfað 9
1