Tímarit lögfræðinga - 01.04.2000, Blaðsíða 18

armanni og verður ekki séð að kröfuhafi þurfi áður að hafa beint sérstakri
aðvörun að honum. Vilji ábyrgðarmaður koma í veg fyrir að skuld verði gjald-
felld þyrfti hann væntanlega að binda ábyrgð sína því skilyrði að ekki komi til
gjaldfellingar án þess að honum hafi áður verið tilkynnt um vanefnd aðal-
skuldara. Sama gildir ef aðalkrafan gjaldfellur vegna þess að bú aðalskuldara er
tekið til gjaldþrotaskipta, sbr. 1. mgr. 99. gr. laga nr. 21/1991 um gjaldþrota-
skipti o.fl. Við þær aðstæður verður greiðsluskylda samkvæmt sjálfskuldar-
ábyrgð virk.
Hafi aðalskuldari og kröfuhafi samið um greiðslufrest nýtur ábyrgðarmaður
samkvæmt sjálfskuldarábyrgð góðs af því og getur greiðsluskylda hans ekki
orðið virk fyrr en að greiðslufresti liðnum. Ef skuld verður á hinn bóginn
gjaldkræf fyrir upphaflega umsaminn gjalddaga er samkomulag kröfuhafa og
aðalskuldara þess efnis ekki bindandi fyrir ábyrgðarmann nema hann hafi sam-
þykkt það sérstaklega.10
Þótt aðalskuldari eða þriðji maður hafi sett veð til tryggingar kröfu hefur það
ekki áhrif á greiðsluskyldu sjálfskuldarábyrgðarmanns. Þannig þyrfti kröfuhafi
ekki að leita fullnustu í veðinu áður en hann gengur að ábyrgðarmanni nema
það hafi sérstaklega verið áskilið. Abyrgðarmaður getur heldur ekki krafist þess
að skuldajafnaðarréttur sé nýttur nema kröfumar séu samrættar."
Greiðsluskylda aðalskuldara getur verið háð skilyrðum. Þannig getur hann
haldið að sér höndum við efndir ef gagngjald er ekki innt af hendi samtímis,
handveði ekki skilað eða skuldabréf áritað um afborgun, sbr. 1. gr. tilskipunar
um áritun afborgana á skuldabréf frá 9. febrúar 1798. Sama á við um greiðslu-
skyldu ábyrgðarmanns samkvæmt sjálfskuldarábyrgð og verður honum ekki
gert að greiða nema að þessum skilyrðum fullnægðum.12 Þá getur ábyrgðar-
maður einnig haft uppi sömu mótbámr við kröfuhafa og aðalskuldara eru tækar.
Heimild ábyrgðarmanns til að hafa uppi mótbámr getur þó verið takmörkuð ef
viðskiptabréfsreglur eiga við. Réttarfarsreglur geta einnig leitt til sömu niður-
stöðu. Þannig getur hvorki aðalskuldari né ábyrgðarmaður haft uppi frekari
vamir í skuldabréfamáli en leiðir af 118. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einka-
mála. Þetta er nánar rætt í kafla 4.5.
3.2.2 Stofnun sjálfskuldarábyrgðar
Greiðsluskylda ábyrgðarmanns verður almennt fyrr virk samkvæmt sjálf-
skuldarábyrgð en öðrum tegundum kröfuábyrgða. Sjálfskuldarábyrgð er því sú
tegund ábyrgðar sem er mest íþyngjandi í garð ábyrgðarmanns. Af þeim sökum
verður ábyrgðarmaður almennt ekki talinn hafa gengist undir slíka ábyrgð nema
10 Henry Ussing: Kaution, bls. 73-75.
11 Henry Ussing: Kaution, bls. 75; Hans Viggo Godsk Pedersen: Kaution, bls. 30.
12 Henry Ussing: Kaution, bls. 75-76.
12