Tímarit lögfræðinga - 01.04.2000, Side 24

en ætlað var við fjárnámið hjá honum. Ef kröfuhafi kýs á hinn bóginn að bíða
og ganga ekki að ábyrgðarmanni fyrr en þeim eignum aðalskuldara sem teknar
hafa verið fjámámi hefur verið ráðstafað getur kröfuhafi væntanlega krafið
ábyrgðarmann um þær eftirstöðvar sem þá standa eftir. Þegar kröfuhafi heldur
að sér höndum með þessum hætti hefur hann í raun ekki afskrifað kröfu sína í
þeim mæli sem talið var að fullnusta hefði fengist úr hendi aðalskuldara við
fjámámið hjá honum. Að sama skapi er ekki tilefni fyrir ábyrgðarmann að gera
ráð fyrir að skuldbinding hans hafi takmarkast sem því nemur.
Greiðsluskylda ábyrgðarmanns veltur á því hvort leitað hafi verið fullnustu í
tiltækum eignum aðalskuldara og tekur það bæði til eigna sem settar hafa verið
að veði til tryggingar kröfunni og annarra eigna sem unnt er að ganga að með
fullnustugerðum. Þá verður kröfuhafi ef því er að skipta að hafa leitað fullnustu
með því að beita tiltækum skuldajafnaðarrétti. A hinn bóginn er greiðsluskylda
ábyrgðarmanns ekki háð því að gengið hafi verið að tryggingarréttindum
kröfuhafa í eignum þriðja manns nema slíkt hafi sérstaklega verið áskilið af
hálfu ábyrgðarmanns.28
Varðandi skilyrðið um að aðalkrafa hafi verið vanefnd svo að greiðsluskylda
samkvæmt einfaldri ábyrgð verði virk á það sama við og áður var rætt þegar
gerð var grein fyrir þeim reglum sem gilda um sjálfskuldarábyrgð. Þannig yrði
kröfuhafi að hafa beint áskorun eða uppsögn að aðalskuldara ef það er skilyrði
þess að krafa gjaldfalli. Þá verður kröfuhafi að fullnægja sömu skilyrðum gagn-
vart ábyrgðarmanni og aðalskuldari getur sett fyrir greiðslu af sinni hálfu, svo
sem að skuldabréf sé áritað um greiðslu eða handveð afhent. Einnig eru ábyrgð-
armanni tiltækar sömu mótbárur og aðalskuldari getur haft uppi nema annað
leiði af þeim reglum sem gerð er grein fyrir í kafla 4.5.
Ef kröfuhafi krefst greiðslu úr hendi ábyrgðarmanns samkvæmt einfaldri
ábyrgð þótt greiðsluskylda hans sé ekki orðin virk yrði ábyrgðarmaður sýkn-
aður að svo stöddu samkvæmt 2. mgr. 26. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð
einkamála.
3.3.3 Sönnun þess að aðalskuldari sé ógjaldfær
3.3.3.1 Almennt um sönnun ógjaldfærni
Eins og áður var rakið verður kröfuhafi að sanna að engar efndir verði
fengnar úr hendi aðalskuldara til að greiðsluskylda samkvæmt einfaldri ábyrgð
verði virk. Þó verður að gera þann augljósa fyrirvara að þessi sönnunarfærsla er
ástæðulaus ef ábyrgðarmaður viðurkennir ógjaldfæmi aðalskuldara. Slík viður-
kenning verður ekki talin felast í útivist ábyrgðarmanns í máli á hendur honum
til heimtu skuldarinnar og því yrði kröfuhafi við þær aðstæður sem endranær að
sanna ógjaldfæmi aðalskuldara.
28 Hans Viggo Godsk Pedersen: Kaution, bls. 28-29; Carsten Smith: Garantirett I, bls. 188-190,
Garantirett III, bls. 255-256 og Kausjonsrett, bls. 89-90. Niðurstaðan er ekki afdráttarlaus hjá
Henry Ussing um áhrif veðs í eignum þriðja manns. Sjá Kaution, bls. 87.
18