Ægir - 01.06.1997, Blaðsíða 30

hann því ásamt mági sínum, Árna
Jónssyni.
Eins og áður sagði var ísfirsku þil-
skipunum einkum haldið til hákarla-
veiða framan af, þótt þau stunduðu
ávallt nokkrar handfæraveiðar jafn-
framt. Hélst svo allt fram um 1870 en
þá leysti steinolían hákarlalýsið að
verulegu leyti af hólmi sem ljósmeti í
borgum Evrópu. Þá sném skipin sér að
handfæraveiðum í æ ríkari mæli og
var mestur hluti aflans saltaður og
fluttur á markaði í Miðjarðarhafslönd-
um. Þessi breyting hafði mikil áhrif á
vöxt og viðgang ísafjarðarkaupstaðar.
Fáar hendur þurfti til að verka há-
karlalýsið og á meðan það var helsta
útflutningavaran fjölgaði fólki í kaup-
staðnum fremur hægt. Árið 1850
bjuggu þar 76 manns og 219 árið
1866. Um það leyti var saltfiskverkun-
in hins vegar að færast í aukana svo
um munaði. Hún var mannfrek og nú
tók fólki að fjölga ört í kaupstaðnum.
Árið 1870 vom íbúar hans 275, 518
árið 1880, 830 árið 1890 og 1067 við
árslok árið 1900.
Þilskipin efidu
hagsæld Vestfjarða
Um það bil sem skútuöldinni lauk á
ísafirði, árið 1920, vom bæjarbúar alls
1969. Sýnir þetta glöggt, hve mikil
áhrif blómlegt atvinnulíf hefur fyrir
vöxt og viðgang samfélagsins.
Á öörum þéttbýlisstöðum á Vest-
fjörðum var þilskipaútgerðin miklu
minni í sniðum. Hún var þó ávallt
nokkur í Önundarfirði, fyrst á vegum
Friðriks Svendsen og síðar á vegum
Torfa Halldórssonar og Hjálmars Jóns-
sonar.
Á Þingeyri hafi Gramsverslun all-
nokkra þilskipaútgerð en mest varð
hún utan ísafjarðar á Bíldudal á með-
an Pétur J. Thorsteinsson rak þar versl-
un. Hann gerði út tíu þilskip árið 1890
og skömmu fyrir aldamót átti hann
25-27 skip, sem gengu til veiða frá
Bíldudal og Vatneyri. Mun enginn
annar íslendingur nokkm sinni hafa
gert út jafn mörg skip samtímis.
Hér hefur verið stiklað mjög á stóru
í sögu þilskipaútgerðar á Vestfjörðum
á 19. öld. Ekki leikur á tvennu, að þil-
skipaútgerðin efldi mjög hagsæld Vest-
firðinga á þessu skeiði og átti drýgstan
þátt í því, að atvinnulíf í fjórðungnum
var blómlegra en víðast annars staðar
á íslandi og lífskjör fólks að líkindum
betri. Má ef til vill gleggst merkja það
af því, að færri fluttust til Vesturheims
af Vestfjörðum, en úr nokkrum öðrum
landfjórðungi.
En þrátt fyrir öran vöxt þilskipaút-
gerðarinnar, óx árabátaútvegur Vest-
firðinga samhliða. Stafaði það ekki síst
af því, að á þessu blómaskeiði þil-
skipaútgerðar á ámnum 1880, vom
aflabrögð yfirleitt góð á Vestfjarðamið-
um og gott verð fékkst fyrir fiskinn.
Vestfirðingar nutu því nálægðarinnar
við auðlindina og í upphafi 20. aldar
urðu þeir fyrstir til að setja vél í fiski-
bát. Þá hófst ný öld í íslenskum sjávar-
Ef í nauðimar rekur
skiptir rétt trygging
miklu máli
Samúbvrgðin aimast l'nnntrvggingar. cn jal'nframt
(Mulurtryggingar liskiskipa simii IVumtrvggð itii lijá
bátaábyrgdarfélögum \ íll um lamlið. - Rétt trvgging
getur skipt sköpiun el' í nauöirnar rekur. I5ar er
Satnáliyrgð íslaiuls ölltini limilmn kummg.
Samábyrgd
Islands
30 ÆGIR