Ægir - 01.06.1997, Blaðsíða 32

Um verkefni á sviði
markaðsmála
í 4 tölublabi hins virta þýska tíma-
rits Tiefkuhl-report, sem að öllu jöfnu
fjallar um djúpfryst matvæli birtist
grein sem bar yfirskriftina „íshafs-
rækju- hugtak sem náð hefur athygli".
Þar er fjallað lofsamlega um kaldsjáv-
arrækju á þýska markaðnum og bent á
að ísland sé stærsti framleiðandi þess-
arar gæðaafurbar. Þessi umfjöllun
kemur í kjölfar markaðsátaks, sem
rækjuframleiðendur og -útflytjendur í
Noregi, Færeyjum og á íslandi og
Grænlandi hafa staðið að í tæplega
tvö ár fyrir forgöngu Félags rækju- og
hörpudiskframleiðenda. Átakið, - þær
aðstæður sem til samstarfsins leiddu
og sá árangur sem virðist vera að
koma í ljós - á án efa eftir að vera ís-
lenskum sjávarútvegi hvatning til þess
endurmeta þá stöðu sem íslenskar
sjávarafurðir hafa á markaði erlendis
og hugleiða hvort rétt sé að hressa enn
frekar upp á þá ímynd.
Ástæður markaðsátaks
Verðþróun skelflettrar rækju undan-
farinn áratug hefur verið skelfileg.
Verð hefur nokkurn veginn lækkað
stöðugt frá árinu 1987 að undanskildu
árinu 1995. Ástæður þessarar verðþró-
unar liggja ekki í augum uppi, en víst
er að vaxandi rækjueldi hefur þrengt
ab okkar rækju á mörkuðum. Sem bet-
ur fer hafa rækjumarkaðir almennt
stækkað í heiminum. Rækja er í
„tísku" og því hefur okkur tekist að
selja rækju þrátt fyrir mjög vaxandi
magn eldisrækju. Verbib er hins vegar
áhyggjuefni, eins og fyrr er sagt, og
auðvitað er það einnig áhyggjuefni að
þrátt fyrir vaxandi rækjumarkaði hef-
ur sala á okkar skelflettu rækju ekki
vaxið á neinum markaði nema Bret-
landi. Markaðshlutdeildin hefur því
SJÓNARHÓLL
Pétur
Bjarnason
skrifar
minnkaö. Það sem vekur enn meiri
ugg er sú staðreynd að utan Bretlands
gera neytendur engan greinarmun á
okkar rækju og öbrum tegundum
rækju, t.d. þeim sem upprunnar eru
frá suðlægari slóbum - annað hvort úr
veiðum eða eldi. Það skelfir síðan enn
frekar að nú er orðið ódýrara að ala
rækju í Suður og Austur-Asíu og Suð-
ur-Ameríku heldur en að veiða hana á
okkar slóðum. Framtíðarmyndin er
því sú, að ef vib ætlumst til ab neyt-
andinn borgi okkur nægilega fyrir af-
urðina þarf hann að þekkja hana og
Sú staðreynd að okkar
vörur séu góðar og heil-
nœmar má ekki vera
vel varðveitt leyndar-
mál, heldur þarfað
koma þeim boðskap
kröftuglega út
á meðal fólks.
meta sérkenni hennar með því að
borga meira fyrir hana en aðra rækju.
Langur undirbúningur
Alvarlegar umræður um samstarf þjóð-
anna á þessu sviði hófust á árinu
1989. Slíku samstarfi er hins vegar
erfitt að koma á vegna þess að hér er
fyrst og fremst um keppinauta á mörk-
uðum aö ræða. Þótt þeir búi við sam-
eiginlegar ógnanir, þurfti að leggja í
mikla vinnu til þess að skapa nægilegt
traust á milli abila og að skilgreina ná-
kvæmlega það svið og þann grundvöll
sem samstarfið byggir á. Allt þetta
tókst að lokum. í júlí 1995 var hugtak-
ið íshafsrækja „Eismeer-Garnelen"
fyrst kynnt í blöðum í Þýskalandi. Síð-
an hefur þessu átaki verið haldið
áfram á ýmsum nótum. Fyrir utan
auglýsingar í blöðum hefur verið grip-
ið til allskyns aðgerða vegna almanna-
tengsla, neytendum hefur verið gefið
að smakka rækjuna, búin hafa verið ti!
merki og veggspjöld og svo mætti
lengi telja. Árangurinn er síðan að
okkar mati ab koma í ljós samanber
tilvitnun í greinina í Tiefkuhl Report
eins og áður er vikið að.
Kostnaður í Ijósi umsvifa
Það er fróölegt að hugleiða hverju hef-
ur veriö kostað til og hvort þessar ab-
gerðir hafi borgað sig eða muni gera
þaö. Eftir tvö fjárhagsár þessa átaks, -
af þremur sem ákveðin vom í upphafi
- er búið að nota sem samsvarar u.þ.b.
50 milljónum íslenskra króna. Þetta er
innan við 0,5% af útflutningsverð-
mæti skelflettrar rækju hér á landi.
Veröhækkun sem nemur 0,5% mundi
á einu ári sem sagt borga allt, sem hef-
ur verið til kostað. í því ljósi hlýtur
þessi fjárfesting að vera skynsamleg.
32 ÆGIR