Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1913, Page 64

60
trúnað á þetta, og því síður kom læknum þá lil hugar, að
nýjar sullamæður gætu orðið lil á þann hátt. Læknar höfðu
öðru hvoru hitt fyrir sjer veruleg sullager (sbr. Jón Thorsten-
sen, að framan) í netju, grindarholi og víðar í kviðnum, en
þeir áttu erfitt með að gera sjer grein fyrir, að þau hefðu
orðið til öðruvísi en venjulegir sullir, það er: úr fóstri i band-
ormseggjum. En erfitt var þeim að skilja, hvers vegna svona
hópar, slundum hundruðum saman, liefðu sest að einmitt á
})essum slöðum. Jón Finsen var einn af fyrstu læknunum, sem
rendu grun í rjelta skýringu á þessu1); en hann fór svo fám
orðum um það, að því var þá enginn gaumur gefinn. Hann
segir svo: »Tilbagefaldene have saaledes været hyppigst efter
Bristning af Echinokokker ind i Bughulen. Grunden hertil er
vistnok at Echinokokken ved denne Bristning, der sædvanlig
foraarsages ved ydre Vold: Stöd, Fald, ofte er frisk og inde-
holder levende Scolices«. Hann grunar auðsýnilega, að þess
konar sullir sjeu orðnir til við útsæði úr frumsulli. Þessa
skoðun lætur Volkmann greinilega og ótvíræðlega í Ijósi 1877,
og hann telur það sinni aðferð til gildis, að hún komi tryggi-
lega í veg fyrir slíkt, sem liins vegar geli orðið við rensli úr
sulli inn í kviðarholið eftir ástungu. Upp frá þessu verður
þessarar rjettu skoðunar vart öðru hvoru, þó að hins vegar ýmsir
andæfi lienni lengi, ekki síður dýrafræðingar en læknar. DjTra-
fræðingunum veilti erfitt að átta sig á slíkri afturför í lífsferli
dýrsins, en svo kölluðu þeir það, ef bandormsliaus yrði að
blöðru, í stað þess að verða að bandormi. Fyllileg sönnun
fjekst ekki fyrri en farið var að gera tilraunir með þetta, og
hafa læknarnir, en ekki dýrafræðingarnir, byrjað það verk og
haldið því 'fram. Fyrstir urðu til þess tveir rússneskir læknar,
Lebedef/ og Andreeff (1889), og nokkru siðar Riemann; þessir
menn gerðu tilraunir með lifandi sullaunga, sem þeir settu inn
í kviðarhol á dýrum, og tókst þeim stundum að fá þá til að
festast, vaxa og verða að sullamæðrum. Aðrir gerðu tilraunir
á dýrum með bandormshausa og hausahreiður; fyrstur Alexin-
sky, sem tókst að sjá ummyndun þeirra i sullamæður. 1901
kemur franskur læknir Dévé til sögunnar; hann endurtók þess-
ar tilraunir í miklu stærri stýl og með enn betri árangri, og
hefur hann jafnan siðan öðrum fremur fengist við margvís-
legar rannsóknir á ýmsum atriðum sullaveikinnar og skrifað
1) Bidrag til Kundskaben om de i Island endemiske Echinokok-
ker. (Sjerprentun úr Ugeskr. f. Læger 1867. bls. 23.)