Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1913, Side 31

27
Þessi maður hafði áður barist gegn kenningunni um sjálfs-
myndun bandorma, og var því kunnugur öllum kenningum
vísindanna um bandorma og sulli. Hann hafði fengið til rann-
sóknar lifrarsulli úr íslendingi, sem dó í Kaupmannahöfn, og
einnig úr dönskum manni, og auk þess nokkuð af íslenskum
blöðruormum, sem Schleisner hafði liaft með sjer til Hafnar.
í sullunum úr íslendingnum, sem teknir voru í Höfn, tókst
honum að fmna króka af bandormshausum og fann engan
mun á þeim og krókunum á bandormshausnum úr sulli danska
mannsins, og þar með sannaði hann í fgrsta sinni visindalega að
nislenska lifrarveikina stafaði af dýri, echinococcus. Að öðru Ieyti
eru ekki vísindalegar nýungar í greinum hans; getgátur hans
um það, að sullirnir væru eitt aldurs og þroskastigið af
einhverjum bandormi voru óþarfar, því að áður en þetta gerð-
ist hafði þýskur náttúrufræðingur Siebold (1852) sannað þetta
með því að gefa hundum inn sulli úr kindum og sjeð hausana
úr sullunum verða að fullkomnum bandormum í hundunum
(tœnia echinococcus) og lýst þeim, þó að Eschricht væri það
þá ókunnugt; ágiskun hans um það, að bandormar mundu
þurfa millilið, líklega skorkvikindi eða snígla, til þess að geta
orðið að sullum, reyndist því á engum rökum bygð. Hann
lenti einnig að öðru leyti í ógöngum, því að þegar hann fór
að skoða sullina, sem Schleisner hafði komið með frá íslandi,
reyndust þeir að vera cgsticercus tenuicollis, en ekki echino-
coccus. Hann hjelt því fram þeirri skoðun, að á Islandi hittust
líklega tvær tegundir blöðruorma í mönnum (og studdist í því
við ljrsingu Jóns Thorstensen, sem tekin var upp í bók Schleis-
ners), en þótti yfir höfuð tortryggilegt, að þessi tegund sulls væri
úr manneskju. Síðan hefur vitnast að þessi cgsticercus tenuicollis
var úr íslenskri kind og liafði Schleisner gleymt að geta þess.* 1)
En þótl Eschricht skjátlaðist í þessum efnum, gefa rit-
gerðir hans gott yfirlit yfir efnið og hvað þurfi að rannsaka á
íslandi, og hve miklu það skifti til þess að geta hugsað til að
verjast sjúkdóminum að vita fyrir víst, hvorl sullirnir sjeu
Sami: Undersogelser over den i Island endemiske Hydatidesyg-
dom. (Bibliothek f. Læger. Jan. 1854.)
Sami: Over de nyeste Opdagelser i Blære- og Bændelormenes
Udviklingshistorie. (Bibliothek f. Læger. April 1854.)
Sami: Anden Beretning om de nyeste Opdagelser i Blære- og
Bændelormenes Udviklingshistorie. (Biblioth. f. Læger. Juli 1854.)
1) H. Krabbe: Recherelies helminthologiques cn Danemark et en
Islande. Copenhague 1866, bls. 43.
4*