Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1913, Blaðsíða 27

23
hann hefur álitið »lij'dalides« vera lifandi, meira að segja
kallar þá »Blæreorme«, og það er enda líklegt, að hann liafi
einmitt um það leyti fengið vitneskju um það, og vitneskjan
fór með hann í gönur. Um þetta leyli liöfðu ekki gerst neinar
nýjar uppgötvanir í þá ált, en ekki er ósennilegt að setja það
í eitthvert samband við dvöl Steenslrups hjer i Reykjavík og
komu Jóns Hjaltalíns liingað til lands. Steenstrup var lærður
dýrafræðingur, sem kunnugt er, og Jón Hjallalín var margfróð-
ur og fjöllesinn alla sína tíð. Fróðlegt væri að vita, hvort Jón
Hjaltalín hafi verið viðstaddur skurðinn, sem Jón Tliorsten-
sen, gamli kennarinn hans, framkvæmdi og skýrir frá í skýrslu
sinni. Líklegri væri Jón Hjaltalin til að láta ímyndunaraílið
hlaupa með sig í gönur en Jón Thorslensen, en hvað sem því
líður, sagan, sem síðar veldur glundroða í sullaveikisfræðinni,
er svona:
Fjögra ára gamall drengur hafði mánuðum saman haft
þykt undir hægri síðu og vatnssýki. Þegar Jón Thorstensen
sá hann, óg liann 60 pund, og hægra megin í kviðnum var gúll
á stærð við barnshöfuð með vökva í. Þegar Jón skar í gúlinn,
»udtomtes en Mængde ildelugtende tynd Pus med en Mængde
Blæreorme-hydatider, der var vel saa store som Dueæg, rund-
agtige med en Hale til den ene Side; ved at komme ílere af
dem i lunkent Vand, havde de tydelige Bevægelser ved at
trække sig sammen og udvide sig omtrent som Stincus marinus
bevæger sig i Soen, hvorved Halen altid bevægedes; der ud-
tomtes U/a Pot af denne Materie . . .«.
Drengnum batnaði, en hann hafði líka kýli i vör, sem
Jón skar i, og kom út úr því vatnsglæta og maðkur, sem líkt-
ist íiskiílugu-dólpung. Um það segir Jón:
»Da jeg ikke har seet andre Orme udvikles udenfor Ca-
nalis alimentaris i det menneskelige Legeme end liydatides,
især i chroniske Leverabscesser, som ikke slceer sjældent, fore-
kom dette mig at være noget usædvanligt«.
Glundroðinn, sem þessi saga olli, kom af því að lýsingin
virtist eiga við netjusull kinda fcysticercus tenuicollis), því að á
honum mætti tala um »hala«, þótt það raunar sje háls, og
þess konar blöðrur geta hreyft sig á líkan hátt og hjer er sagt,
og það var því um tíma hald manna, að þetta væri sönnun
þess, að sú blöðruormstegund gæti þróast í mönnum, en enginn
hefur síðar hitt þá tegund í manneskjum neinstaðar, og auk þess
eru engin dæmi þess, að þeir sullir syndi svona Iausir í grefti.
Hjer hlýtur því að vera að ræða um einhverjar missýningar.