Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1913, Page 23

19
athugun prentuð fyr en 1800,1) enda ekki alment þekt fyr en
1810—20, þegar Rudolphi og Bremser tóku þessar rannsóknir
upp aflur og komust að sömu niðurstöðu um eðli sullanna.
Rudolphi myndaði orðið echinococcus og hafði það um band-
ormshausana í sullunum, eða það, sem nú er nefnt scolex.
Nú er þetta orð jafnaðarlega haft um sullina sjálfa, blöðr-
una með öllu innihaldi. Hins vegar skjátlaðist honum í því að
álíta, að þessir sullir í mönnum og skepnum væru ekki sömu
tegundar, og aðgreindi því echinococcus hominis og echinococcus
veterinorum.
Slíkar rannsóknir var ekki unt að gera nema með smá-
sjá, en þær voru um þetta leyti fátiðar, og eílaust ekki til á
íslandi.
r
I'V. Islenslsir læknar nrn veilsina
1800-1847.
Fyrri helming 19. aldar gerist lílið sögulegt hjer á landi
að því er snertir sullaveikina. Þekkingu læknanna fer ekki fram,
heldur öllu fremur aftur.
Rað er sannast að segja, að þessu hinu sama fór fram
aunarsstaðar. Þekkingu náttúrufræðinga og lækna á sullum
fór yfirleitt aftur á þessu tímabili, og það komst þar að marg-
víslegur glundroði. Menn gleymdu því aftur flestir að band-
ormshausar höfðu fundist í þeim, og einblíndu á hitt að í
suma vantar alveg hausana (geldsullir); og jafnvel þeir, sem
þektu bandormshausana, t. d. Rudolphi og Bremser, álilu að
þessi dýr væru orðin til við sjálfsmyndun (generatio œguivocaj.
Annar eins maður og Laennec vildi því (1804) kalla alla sulli
»AcephaIocyste«, og taldi í þeim hinum sama flokki svo frá-
leita hluti sem mola hgdatidosa, en áleit raunar alt þetta lif-
andi. Aðrir komust svo langt frá uppgötvun Goeze, að þeir
efuðust um að sullir væru lifandi. Og síðar, þegar kenning
Laénnecs fór að missa gildi, og menn sáu að það var undan-
tekning að hausana vanlaði, álitu þeir að sullhúsin væru ekki
1) Sbr. V. Rasnuissen: Bidrag til Kundskab om Echinococcernes
Udvikling hos Mennesket, Kjobcnliavn 1866, bls. 5—6, og II. Vierordt: Die
klinisch wichtigen Parasiten i Neuburger und Pagel: Ilandb. d. Gesch.
d. Medizin II. 1.
3*