Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1913, Side 68

64
Þrátt fyrir alla þessa galla á skýrslunum, hef jeg talið
nokkurn fróðleik að þessari skrá, og ef til vill verða þessir
gallar, sem jeg hef nefnt, til þess að einhver vandar sig meira
en verið liefur stundum með skýrslur sínar. Og hvað sem
göllunum h'ður, þá sýnir þessi skrá, ef hún er borin saman
við skrána yfir lækningartilraunir með brenslu (bls. 53), að með
skurðaraðferðunum hafa lœkningartilraunir við sullaveiki stórum
fœrst i vöxt, og orðið að kalla má almennings eign. Á þeim 37
árum (1857 —1894) sem brenslan var viðhöfð, er ekki getið um
nema 118 lækningartilraunir með þeirri aðferð, en á fyrstu 19
árunum eftir að skurðlækningarnar hófust er getið um rúmlega
500, og þessi aukning er samfara rjenun veikinnar, eins og
síðar verður vikið að. En því að eins er fjölgun lækningartil-
rauna æskileg, að þar með fáist fleiri lækningar, einnig hlut-
fallslega. f*að má fullyrða, að svo hafi verið síðan skurðir voru
teknir upp. Báðum skránum er ábótavant; brensluskránni að
því leyti, að margir læknar ljetu ekki úrslitanna getið; í skurð-
skránni er þeírra alls ekki getið, en það má bera saman tölur
þeirra 2 lækna, Finsens og Jónassens, sem æfinlega gátu um
þau við brensluaðferðina, annars vegar, og mínar eigin tölur
hins vegar. Dánarkvótinn er hjá þessum 2 læknum 16,9% (og
auk þess varð verki ekki lokið á nálega 8. liverjum sjúklingi),
en hjá mjer er dánarkvótinn, talinn um alla skurði til sulla
í innýflum, i kviðarholi og brjóstholi 8,4%, eða helmingi minni.
En auk þess er þessi talningaraðferð ranglát; því að það á að
rjettu lagi ekki að nota til samanburðar, nema þá af mínum
sjúklingum, sem unt hefði verið að brenna, en þá ganga frá
allir innanrifjasullir. Með þvi móti verður dánarkvótinn hjá
mjer ekki nema 5,6%. Að vísu er dánarkvótinn hjá mjer hár
fyrir innanrifjasulli (23,4°/o), en þeir 23 sjúklingar með þess
konar sulli, sem læknast hafa hjá mjer eftir skurði, hefðu alls
ekki getað fengið lækningu með brenslu.
Hjer er sett, eftir skýrslum íslenskra lækna, skrá yfir
handlæknisaðgerðir við sullaveiki, sem getið er um að gerðar
hafi verið árin 1882 — 1911, að báðum meðtöldum.
Tímabilið er talið frá 1882, því að fram að því ári hafði
Jónassen getið um þess konar í doktorsritgerð sinni, en það
endar með árinu 1911, af því að ekki eru enn komnar til Iand-
læknis allar skýrslur fyrir árið 1912.