Búnaðarrit - 01.01.1928, Page 36
30
BÚNAÐARKIT
smjörgeiðina á hendi, en ljetu bændur sjáifa um vinslu
og sölu undanrenningarafuiða svo sem skyr og osta og
því er auðsætt, að hjá hinum stærri mjólkurframleið-
endum hefur undanrenningin orðið verðiítil. Alt þetta
hefur búið rjómabúunum þau örlög sem áður er áminst,
að tala þeirra hefur fækkað frá 34 niður í 71).
Það virðast meiri likur fyrir að rjómabúshugmyndin
hefði betri skilyrði í nágrannalöndunum Noregi og Dan-
mörku, þar sem flutningar á mjólk t. d. í Noregi eru
viða mjög erfiðir og afarlangir, og í Danmörku þar sem
95% af allri undanrenningunni er sent heim til bænd-
anna aftur og notuð þar til fóðurs, þvi mætti ætla að
stofnun rjómabúa hefði verið hin rjetta leið fyrir þá, en
sú hefur þó eigi oiðið raunin á, því alstaðar hefur hin leiðin
verið valin, að stofna mjólkursamlög, sem veita nýmjólk-
inni móttöku og vinna úr henni smjör og osta eða
endursenda undanrenninguna til fóðurs og heimilisþarfa.
Ýmsir kunna að epyrja hversvegna þetta sje haft þann-
ig. í Noregi er það vegna þess, að bændur vilja ekki fá
endursent nema lítinn hluta undanrenningarinnar, en
kjósa heldur að láta vinna ost úr mjóikinni. í Dan-
mörku er þetta ekki höfuðástæðan, heldur sú, að sje
mjólkin aðskilin heima á bæjunum, þá er venjulega skilið
eftir í undanrenningunni 0,5°/o af smjörfeiti og þar sem
undanrenningin er að mestu notuð til fóðurs, þá þykir
bændum að þessum hluta smjörfeitinnar sje illa varið.
Dönsk kúamjólk er að meðaltali 3,5% feit og sje 0,5%
eftir í undanrenningunni þá nemur það x/7 af smjör-
feiti mjólkurinnar. Sje gert ráð fyrir að 25 kgr. mjólk-
ur þurfi í kg. smjör, og smjör kilóið kosti 3,50, þá er
það verðmæti, sem handrkilvindurnar skilja eftir í und-
anrenningunni 2 aurar pr. mjólkurlíter, eða það sama,
sem aliur reksturs- og flutningskostnaður dönsku mjólk-
1) Smjörframleiðsla allra rjómabúanna var 1925 27000 kg..
1926 31000 kg.