Búnaðarrit - 01.01.1928, Síða 82
76
BUNAÐARRIT
Fremur væri hægt að hugsa sjer að hann ætti við iungna-
orm, þar sem hann segir: „lömb fá oft þessa veiki (lungna-
veiki) einkum í rigningatíð og á vetrum þegar mikil
hjela er á jörðu, einkum ef þau eru fóðruð með mygl-
uðu eða skemdu mýrarheyi".
Reynslan heflr sýnt að alt af er mest hætta á lungna-
ormaplágu eftir rigningarsumur, einkum ef heyin hafa
hirst illa, jafnvel þótt hún geti alt af komið hvernig svo
sem veðráttan heflr verið, fje sem heflr haft hana er þó
alt af mest hætta búin.
Jón Hjaltalín, iæknir, talar um lungnaveiki í „Lækn-
ingafræði um þá helstu kvilla á kvikfjenaði", hann seg-
ir, að skepnur með þessa veiki mæðist við nokkra á-
reynslu, hafl hósta og leggi af. Orðin „mæðist" og „leggi
af“ gætu geflð ástæðu til að ætla, að hjer geti verið um
lungnaorma að ræða, en þar sem hann getur þess hvergi
að hann hafl sjeð þá, er erfltt að fullyrða nokkuð um það.
Dýralæknir A. Petersen segir í „stuttri skýrslu um
orsakir fjársýkinnar á íslandi og um ráð til að eyða
henni" 1846 að: „af iýsingu þeirri, er jeg hefl feng-
ið á sýki þessari og reynslu þeirri, er jeg hefi aflað mjer
við að krjúfa kindur, er drepist hafa úr þessum kvilla,
ræð jeg, að þessi sýki oftast nær eru hnútar (Tuberker)
í lungunum", á öðrum stað segir hann: „reynslan hefir
sýnt að lungnasýkin gengur í eifðir til iambanna".
Auðkennum sýkinnar iýsir hann þannig, að kindin þrif-
ist ekki og sje hálf horuð, ullarvöxturinn veiklulegur,
kindin hafl hriglu og hósta, andardrátturinn sje stuttur,
nárarnir gangi upp og niður, jafnvel þótt kindin hafi
góða stund staðið kyr, slím renni úr nösunum, augun
sjeu dauf og kindin eins og utan við sig og mjólki illa.
Rað þau er hann gefur til þess að varast veikina voru
þau — að varast að nota til undaneldis sjúkar ær eða
hrúta — að taka blóð — að hanka — að láta fjeð
sleikja saltstein — að halda því inni í þurrum, hlýj-
um og björtum húsum — að gefa gott hey og láta rúg-