Búnaðarrit - 01.01.1928, Page 174
168
BUNAÐARRIT
um vísindastofnunum og serumið verður bæði vegna
þess og vandhæfni við tilbúninginn torfengið og dýrt.
2. Blóðvatn, sem er unnið úr blóði dýra, sem fengið
hafa sýkina og enn eru ónæm (immun). Það var fyrst
notað við hina illkynjuðu gin- og klaufaveiki, sem geys-
aði á Suður og Mið-Þýskalandi 1919—20 og bjargaði
mörgum tugum þúsunda dýra. Serumið inniheldur ekki
nægilega mikið af móteitri til þess að gera dýrin im-
mun, en ef því er spýtt inn í dýr, sem eru að sýkjast
eða eru orðin sjúk dregur það mjög mikið úr veikinni.
Serum-rannsóknarstofa dýralæknaskólans í Kaupmanna-
höfn bjó til mörg þúsund lítra af þessum serum á ár-
unum 1924—26 og telur próf. C. 0. Jensen að danski
landbúnaðurinn hafl sparað með því stórfje. Sem dæmi
nefnir hann stórbýli, sem 1920—21 misti alla kálfana
úr gin- og klaufaveiki. Þegar veikin gekk þar aftur 1925
drapst enginn kálfur, sem fengið hafði serum innspýting.
Eins og áður er aðvikið, hefir það ekki haft verulega
afgerandi þýðingu fyrir rannsóknir á eðli gin- og klaufa-
veikinnar, þótt sýkiefnið sje ósýnilegt sökum smæðar.
Þekking á eðli og smitimagni sýkiefna fæst ekki fyrst
og fremst við rannsókn í smásjá, heldur við innspýtingu
og smittilraunir á dýrum, sem eru móttæk fyrir sjúk-
dóm þann, sem á að rannsaka. Þetta lögmál gildir auð-
vitað einnig að því er rannsóknir á gin- og klaufaveik-
ina snertir.
Nákvæmar vísindalegar rannsóknir hafa þá leitt það í
ljós, hvernig sýkiefnið hagar sjer í dýrunum. Eftir að
skepnan er smituð líða að eins fáir dagar þangað til
sýkin brýst út. Innspýting í blóðið með einungis x/sooo-
hluti af kubik-centimeter af nýjum blöðruvökva nægir
til að sýkja skepnuna. Eftir 1—2 daga brýst veikin út,
alt eftir því hvað miklu er spýtt inn og hve smitihæft
sýkiefnið er, sem finst í blöðrulymfunni. Til að byrja
með lifir sýkiefnið í blóðinu og veldur þá hita í skepn-
unni, sem er mismunandi hár, en ávalt nokkur. Eftir